Η «ημέρα της απελευθέρωσης» και ακόμα έξι διαβόητες χρηματιστηριακές κρίσεις

Ο κλιμακούμενος εμπορικός πόλεμος του Ντόναλντ Τραμπ έχει βυθίσει τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές σε κρίση και παρά τις απόπειρες για ανάκαμψη, οι διεθνείς πιέσεις προκάλεσαν απώλειες πολλών δισεκατομμυρίων και μια πτώση χειρότερη από εκείνη που προκάλεσε η εξάπλωση της πανδημίας του Covid πριν από πέντε χρόνια.

Κάνοντας παραλληλισμούς με το κραχ της Wall Street του 1929 και την επακόλουθη Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του 1930, το σχέδιο δασμών του Αμερικανού προέδρου για την «ημέρα απελευθέρωσης» οδήγησε σε προειδοποιήσεις για παγκόσμια ύφεση από κορυφαίους οικονομολόγους.

Περισσότερα από 5 δισ. δολάρια χάθηκαν από τα χρηματιστήρια διεθνώς σε διάστημα περίπου μιας εβδομάδας, με τους επενδυτές να προετοιμάζονται για περαιτέρω μεταβλητότητα, καθώς η Ουάσινγκτον δεν φαίνεται διατεθειμένη να υποχωρήσει.

Σε αυτό το πλαίσιο καταγράφηκε η μεγαλύτερη εβδομαδιαία πτώση του δείκτη FTSE 100 και ο S&P 500 πέρασε σε έδαφος bear market, όμως πως συγκρίνεται αυτή η υποχώρηση στις «διαβόητες» χρηματιστηριακές κρίσεις που έμειναν στην ιστορία;

Ας δούμε τα στοιχεία που συγκέντρωσε ο Guardian:

Κραχ της Wall Street το 1929

Το μεγαλύτερο πλήγμα στην παγκόσμια οικονομία της σύγχρονης βιομηχανικής εποχής. Το κραχ της Wall Street του 1929 προήλθε μετά από μια φρενίτιδα κερδοσκοπικών αγορών μετοχών, δημιουργώντας μια φούσκα στην αγορά, με την επακόλουθη κατάρρευση να πυροδοτεί τη Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του 1930 και το οικονομικό κλίμα που οδήγησε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο βιομηχανικός μέσος όρος του Dow Jones υποχώρησε κατά 11% τη «Μαύρη Πέμπτη», στις 24 Οκτωβρίου, την οποία ακολούθησε πτώση 13% τη Δευτέρα και πτώση 11% μια μέρα αργότερα. Το καθοδικό σπιράλ θα χρειαζόταν μέχρι τον Ιούνιο του 1932 για να πιάσει πάτο, οπότε οι εταιρείες στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης είχαν χάσει το 90% της αξίας τους.

Η «Μαύρη Δευτέρα» του 1987

Το πρώτο μεγάλο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό κραχ της σύγχρονης εποχής, που προκλήθηκε, και πάλι, από μια κερδοσκοπική φούσκα στη δεκαετία του 1980. Ο Dow Jones κατέγραψε τη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση όλων των εποχών, με πτώση 22% στις 19 Οκτωβρίου.

Η αγορά του Λονδίνου κατέρρευσε επίσης- σε μια κατάρρευση που επιδεινώθηκε από το κλείσιμο του χρηματιστηρίου την Παρασκευή, εν μέσω του ταξιδιωτικού χάους που προκάλεσε η Μεγάλη Καταιγίδα του 1987 – η οποία, ως γνωστόν, αποσιωπήθηκε το προηγούμενο βράδυ από τον μετεωρολόγο του BBC Michael Fish.

Με τους εμπόρους του City να αγωνίζονται να επιστρέψουν στα γραφεία τους και με τις αυτοματοποιημένες συναλλαγές μέσω υπολογιστή να επιτείνουν την καταστροφή, ο FTSE 100 έπεσε κατά 10,8% τη Δευτέρα, με περαιτέρω πτώση 12,2% την επόμενη ημέρα.

2000 dotcom crash και 9/11

Η υστερία της έκρηξης της δεκαετίας του 1990 στις εισαγωγές μετοχών στο χρηματιστήριο από τις ταχέως αναπτυσσόμενες εταιρείες του Διαδικτύου οδήγησε τον FTSE 100 στην κορυφή των 6.930,2 μονάδων στις 30 Δεκεμβρίου 1999 – ένα ρεκόρ που θα κρατούσε για τα επόμενα 15 χρόνια.

Στις αρχές της νέας χιλιετίας, η φούσκα της dotcom έσκασε τον Μάρτιο του 2000, και οι τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 κατέρριψαν τον δείκτη στο κατώτατο σημείο των 3.287 μονάδων μέχρι τη στιγμή που οι συμμαχικές δυνάμεις συγκεντρώνονταν για να προετοιμάσουν την εισβολή στο Ιράκ το 2003.

Οι επενδυτές έχουν παραλληλίσει την υπερβολή της αγοράς στα τέλη του περασμένου αιώνα, υπογραμμίζοντας τη ραγδαία άνοδο της λεγόμενης ομάδας των «υπέροχων επτά» αμερικανικών τεχνολογικών μετοχών και την επακόλουθη κατάρρευση των αποτιμήσεων τις τελευταίες εβδομάδες.

Οικονομική κρίση του 2008

Η Lehman Brothers κατέθεσε αίτηση πτώχευσης στις 15 Σεπτεμβρίου 2008, στο σημείο καμπής της χειρότερης χρηματοπιστωτικής κρίσης της μεταπολεμικής εποχής. Οι παγκόσμιες αγορές αντιμετώπιζαν βαθιά προβλήματα εδώ και αρκετό καιρό, καθώς η πιστωτική κρίση μαινόταν, με τις ρίζες της στην αμερικανική αγορά στεγαστικών δανείων χαμηλής εξασφάλισης.

Την ημέρα της κατάρρευσης της Lehman, ο FTSE 100 υποχώρησε κατά σχετικά περιορισμένο 4%, αλλά θα έχανε σχεδόν το ένα τρίτο της αξίας του το 2008 ως αποτέλεσμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Τα τραπεζικά τρεξίματα, οι χρεοκοπίες εταιρειών και οι φόβοι για τη διεθνή ύφεση που θα προκαλούσε οδήγησαν σε μερικές από τις πιο απότομες ημερήσιες απώλειες στην ιστορία των συναλλαγών, με μια πτώση σχεδόν 9% στις 10 Οκτωβρίου να σηματοδοτεί το αποκορύφωμα του χάους.

Ψηφοφορία Brexit 2016

Η ψηφοφορία-σοκ της Βρετανίας για την αποχώρηση από την ΕΕ οδήγησε τη λίρα σε πτώση σε χαμηλό 31 ετών και διέγραψε αξία άνω των 2 δισ. δολαρίων (1,57 δισ. λιρών) από τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές, με τις μεγαλύτερες απώλειες στον FTSE 100 και στους ευρωπαϊκούς εμπορικούς κόμβους.

Ο FTSE 100 κατέρρευσε κατά 8% μέσα στα πρώτα λεπτά του ανοίγματος- αλλά ανέκτησε κάποιο έδαφος αφού ο Μαρκ Κάρνεϊ, ο τότε διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, υποσχέθηκε ότι δεν θα διστάσει να λάβει μέτρα για τη σταθεροποίηση των αγορών και της οικονομίας. Ο FTSE 100 έκλεισε την ημέρα με πτώση 3,2%.

Πανδημία Covid-19

Το αναγκαστικό κλείσιμο της παγκόσμιας οικονομίας κατά τη διάρκεια της έκτακτης υγειονομικής ανάγκης της πανδημίας Covid προκάλεσε πανικό στις χρηματοπιστωτικές αγορές και τη βαθύτερη ύφεση τουλάχιστον από τη Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του 1930.

Σημαντικά ορόσημα στις παγκόσμιες αγορές ανατράπηκαν μέσα σε λίγες ώρες και ημέρες, μεταξύ των οποίων τα κέρδη περισσότερων από οκτώ ετών του FTSE 100 εξανεμίστηκαν μέσα σε μόλις ένα μήνα, ενώ οι παγκόσμιες μετοχές είχαν τις καλύτερες και τις χειρότερες συνεδριάσεις της δεκαετίας σε διαδοχικές ημέρες.

Ο FTSE 100 κατέγραψε τη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση από τη Μαύρη Δευτέρα, σχεδόν 11%, ενώ ο Dow έπεσε κατά περίπου 13% στις 16 Μαρτίου. Ωστόσο, η ταχεία παρέμβαση από τις κεντρικές τράπεζες και τις κυβερνήσεις βοήθησε να εμπεδωθεί μια δραματική αντιστροφή.