Θαλάσσιος Χωροταξικός σχεδιασμός: Τα μηνύματα της Αθήνας προς την Τουρκία – Τι σημαίνει για ΑΟΖ

Έπειτα από προσεκτικό σχεδιασμό αρκετών ημερών, η κυβέρνηση προχώρησε στην ανακοίνωση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού. Από ότι φαίνεται μάλιστα, η αντίδραση της Τουρκίας, που αναφέρθηκε σε μονομερείς ενέργειες της Ελλάδας, και προανήγγειλε την κατάθεση αντίστοιχου τουρκικού χάρτη σε διεθνείς οργανισμούς, δεν αποτέλεσε έκπληξη για την κυβέρνηση. 

Ακόμη, η κυβέρνηση διευκρινίζει σε όλους τους τόνους, ότι ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός και ο χάρτης που τον συνοδεύει δεν συνιστούν οριοθέτηση ΑΟΖ. Ωστόσο, αποτυπώνεται η πλήρης επήρεια της ηπειρωτικής χώρας και των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες. Στη χρήση της μέσης γραμμής τη μετρά από τα νησιά και όχι από την ηπειρωτική χώρα.

Οι θαλάσσιες περιοχές που αποτυπώνονται στον χάρτη, συμπεριλαμβάνουν τις ελληνοϊταλικές συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ του 1977 και του 2020 και την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία του 2020. Σε ό,τι αφορά μη οριοθετημένες περιοχές, αποτυπώνεται η μέση γραμμή που καθορίζει το εξωτερικό όριο της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, μέχρι τη σύναψη συμφωνιών οριοθέτησης με γειτονικά κράτη, των οποίων οι ακτές είναι παρακείμενες ή αντικείμενες με τις ελληνικές ακτές.

«Δεν συνιστά οριοθέτηση ΑΟΖ»

Στο ερώτημα για το εάν ο χάρτης του ΘΧΣ αποτυπώνει την ΑΟΖ της Ελλάδας στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας (στο Ιόνιο, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο) από το υπουργείο Εξωτερικών ανέφεραν:

«Η διαδικασία οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών έχει διαφορετικό αντικείμενο από τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό , ο οποίος αφορά τη διαδικασία με την οποία οι αρμόδιες αρχές των κρατών-μελών αναλύουν και οργανώνουν τις ανθρώπινες δραστηριότητες στις ανωτέρω θαλάσσιες περιοχές για την επίτευξη των οικολογικών, οικονομικών και κοινωνικών στόχων.

Συνεπώς, ο χάρτης που αποτυπώνει τον ελληνικό Θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό δεν συνιστά οριοθέτηση ΑΟΖ».

Σχετικά με την επέκταση στα 12 ναυτικά μίλια

Στο ερώτημα εάν αποτυπώνει όμως επέκταση της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ναυτικά μίλια (στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο), το υπουργείο Εξωτερικών διευκρινίζει ότι:

«Η επέκταση των χωρικών υδάτων έως τα 12 ναυτικά μίλια είναι αναφαίρετο δικαίωμα της χώρας μας που απορρέει από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Είναι ένα δικαίωμα για την άσκηση του οποίου η Ελλάδα επιφυλάσσεται όταν και όπως το κρίνει εθνικά συμφέρον με βάση τους κανόνες που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο».

Είναι όμως η πρώτη φορά που αποτυπώνονται σε επίσημο ρυθμιστικό κείμενο της Ε.Ε. τα απώτατα δυνητικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, (δηλαδή πλήρης επήρεια της ηπειρωτικής χώρας και των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες).

Οι θαλάσσιες περιοχές που αποτυπώνονται στον χάρτη, συμπεριλαμβάνουν τις ελληνοϊταλικές συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ του 1977 και του 2020 και την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία του 2020, ενώ συμπίπτουν με τα όρια που απορρέουν από τον νόμο 4001/2011.

Ποιος είναι ο στόχος του ΘΧΣ

Η οργάνωση του θαλάσσιου χώρου, η ομαλή αλληλεπίδραση χερσαίων και θαλάσσιων δραστηριοτήτων, με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Κατά την εκπόνηση του ΘΧΣ θα ληφθούν υπόψη κοινωνικές, οικονομικές, ενεργειακές και περιβαλλοντικές παράμετροι, για δραστηριότητες όπως:

• η προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής -μεταξύ άλλων- δια του ορισμού θαλάσσιων πάρκων,
• η διαφύλαξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και ιδιαίτερα των ενάλιων αρχαιοτήτων,
• η βελτίωση και προστασία των θαλασσίων μεταφορών,
• η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη,
• η εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων της χώρας και ιδιαίτερα των δυνητικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου αλλά και των υπεράκτιων αιολικών μας πάρκων,
• η ιχθυοκαλλιέργεια,
• η ενίσχυση των διασυνοριακών υποδομών κοινού ενδιαφέροντος με άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της άμεσης περιφέρειάς της.

Αξίζει να σημειωθεί πως ο χωροταξικός σχεδιασμός χωρίζεται σε 4 χωρικές ενότητες ώστε να απεικονίζεται η διοικητική διάρθρωση των αντίστοιχων Περιφερειών.

Θα ακολουθήσει η έκδοση των αντίστοιχων θαλάσσιων χωροταξικών πλαισίων, όπως συνέβη και με τα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια (12 από τα συνολικά 13 έχουν ήδη δημοσιευθεί, ενώ δρομολογείται και το 13ο).

Η αντίδραση του τουρκικού ΥΠΕΞ

Άμεση ήταν η αντίδραση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο χαρακτήρισε ως μονομερείς τις ενέργειες της Αθήνας για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, ενώ την ίδια ώρα δηλώνει ανοικτή σε διάλογο.

Τονίζει δε πως «απόπειρες τετελεσμένων, όπως και στο παρελθόν, δεν θα έχουν καμία νομική συνέπεια για την Τουρκία σήμερα ή στο μέλλον», ενώ σημειώνει πως η Τουρκία «θα υποβάλει το δικό της ΘΧΣ στην UNESCO και στα αρμόδια όργανα των Ηνωμένων Εθνών».

Η ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ καταλήγει: «Η Τουρκία θα υποβάλει το δικό της ΘΧΣ στην UNESCO και στα αρμόδια όργανα των Ηνωμένων Εθνών».

Γεραπετρίτης: «Μεγαλώνει το διπλωματικό αποτύπωμα της Ελλάδος»

«Η Ελλάδα ψηλώνει και μεγαλώνει το διπλωματικό της αποτύπωμα» τόνισε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης σε συνέντευξη του, με αφορμή τον χάρτη για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό (ΘΧΣ) της χώρας, που εκδόθηκε σήμερα με πρωτοβουλία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε συνεργασία με το υπουργείο Εξωτερικών και τα συναρμόδια υπουργεία.

Ο κ. Γεραπετρίτης χαρακτήρισε τη σημερινή ημέρα «μια πολύ σπουδαία μέρα για την Ελλάδα γιατί πρώτη φορά καταγράφονται τα απώτατα όρια της υφαλοκρηπίδας της» και μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό Σκάι τόνισε ότι η χώρα μας βαδίζει με βάση το διεθνές δίκαιο, ενώ είπε ότι ήταν αναμενόμενη η σημερινή εξέλιξη αφού είναι γνωστό ότι υπάρχει μια απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που υποχρέωνε τη χώρα μας να εκδόσεις τους χάρτες έως τις 27 Απριλίου.

Αναφερόμενος και σε αντίστοιχο χάρτη που εξέδωσε η Τουρκία, είπε πως εάν έχουμε δυο διαφορετικές εκδοχές, υπάρχει ο δρόμος του συνυποσχετικού για να επιλύσουμε το θέμα των αποκλειστικών ζωνών.

Ο κ. Γεραπετρίτης επισήμανε ότι για πρώτη φορά είναι καταγεγραμμένα σε χάρτη τα απώτατα δυνητικά όρια της υφαλοκρηπίδας και τόνισε ότι στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής νομοθεσίας η Ελλάδα καταγράφει τη μέγιστη δυνατότητα της στις θαλάσσιες ζώνες.

Με τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό η Ελλάδα για πρώτη φορά οριοθετεί λεπτομερείς χρήσεις των θαλασσίων ζωνών της, υλοποιώντας την υποχρέωση που απορρέει από την Οδηγία 2014/89/ΕΕ και ασκώντας τα δικαιώματα που πηγάζουν από το Διεθνές Δίκαιο επισήμανε συγκεκριμένα ο κ. Γεραπετρίτης.