Το σχέδιο υπό τον τίτλο «Επανεξοπλισμός της Ευρώπης» (ReArm Europe), σηματοδοτεί μία νέα εποχή για την Ευρωπαϊκή Άμυνα, με την Τουρκία, παρότι δεν είναι κράτος – μέλος, να επιχειρεί να αποκτήσει ρόλο.
Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία στρατηγικής άμυνας η οποία προτάθηκε από την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στις 4 Μαρτίου 2025, έχει στόχο την ενίσχυση των στρατιωτικών δυνατοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Τουρκία, «πατώντας σε πολλές βάρκες» και έχοντας τη δική της αυτόνομη ατζέντα εξωτερικής πολιτικής εκτός του ευρωπαϊκού πλαισίου, επιδιώκει να μπει από την πίσω πόρτα στην Ευρωπαϊκή Άμυνα.
Η Λευκή Βίβλος για την Ευρωπαϊκή Άμυνα αποκλείει εταιρείες, οι οποίες δεν έχουν την βάση τους σε κάποια ευρωπαϊκή χώρα, ωστόσο υπάρχουν κάποια ανοιχτά «παραθυράκια» για χώρες υποψήφιες προς ένταξη ή ακόμη και για εκείνες οι οποίες έχουν υπογράψει συμφωνία συνεργασίας με το Μπλοκ.
Οι προβληματισμοί και η «πίσω πόρτα»
Οι μόνιμοι αντιπρόσωποι των «27» κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης συμφώνησαν επί της αρχής ότι οι τρίτες χώρες είναι δυνατόν να δανειοδοτηθούν υπό προϋποθέσεις από τον μηχανισμό των 150 δισ. ευρώ.
Ωστόσο μέσα στο κείμενο για το σχέδιο Security Action for Europe (SAFE), το οποίο αναμένεται να υιοθετηθεί επισήμως σε μερικές ημέρες στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων, δεν υπάρχει αποκλεισμός της Τουρκίας αν και έχουν εκφραστεί επιφυλάξεις.
Η πολωνική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ έχει μοιράσει το τελικό κείμενο στα κράτη -μέλη. Υπενθυμίζεται πώς Πολωνία, Γερμανία και Ιταλία έχουν ανοίξει την πόρτα στην αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας.
Σε αυτό το πλαίσιο, αναγνωρίζεται πώς η στρατηγική που έχει ακολουθήσει η Άγκυρα έχει αποδώσει καρπούς. Οικοδόμησε σταδιακά τον ρόλο του διαμεσολαβητή στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, μία κίνηση που δεν περνά απαρατήρητη από τις Βρυξέλλες. Πέραν των προφανών βραχυπροθέσμων επικοινωνιακών οφελών, στο παζλ προστίθενται και η ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή.
Σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς, το 2024 η τουρκική αμυντική βιομηχανία ήταν η 11η μεγαλύτερη στον κόσμο ενισχύοντας παράλληλα και τις διπλωματικές σχέσεις με τις χώρες που σύναψε αμυντικές συμφωνίες.
Yπενθυμίζεται η διαφαινόμενη εμβάθυνση της συνεργασίας στον αμυντικό τομέα Ιταλίας – Τουρκίας μετά την εξαγγελθείσα ήδη από τον περασμένο Δεκέμβριο μεταβίβαση επιχειρηματικών συγκροτημάτων της Ιταλικής Piaggio Aerospace στην γνωστή τουρκική εταιρεία Baykar (π.χ. παραγωγή UAVs), η οποία ανήκει στον γαμπρό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ίσως το παράδειγμα της βρετανικής κυβέρνησης που κατέληξε σε νέες συμφωνίες με την Ευρωπαϊκή Ένωση για την ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας αποδειχθεί ακόμη ένα « παραθυράκι» που αναζητεί η Άγκυρα παρά τις όποιες αντιρρήσεις που έχουν τεθεί από Λευκωσία και Αθήνα.
Μήνυμα Δένδια σε Βρυξέλλες και Άγκυρα
Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας κατά τη συμμετοχή στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε. σε σύνθεση Υπουργών Άμυνας, στις Βρυξέλλες υπενθύμισε, σχετικά με τη δυνατότητα συμμετοχής τρίτων κρατών στο σχέδιο ReArm Europe, τη θέση της Ελλάδας ότι είναι απαραίτητο σε αυτό το εγχείρημα να συμμετέχουν χώρες οι οποίες σέβονται και ασπάζονται το αξιακό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Επισήμανε επίσης ότι δε νοείται να μετέχουν αδιάκριτα σε αυτό το ευρωπαϊκό εγχείρημα χώρες που απειλούν κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που δεν αναγνωρίζουν, επίσης, χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεν ασπάζονται τους ίδιους κανόνες Δημοκρατίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
