Εκτοξεύτηκε αποστολή με στόχο την καλλιέργεια τροφίμων σε διαστημικά εργαστήρια

Μπριζόλα, πουρές και επιδόρπια για τους αστροναύτες, τα οποία θα «καλλιεργούνται» στο διάστημα; Αυτός είναι ο στόχος ενός προγράμματος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), που μόλις τέθηκε σε τροχιά.

Το πρόγραμμα του ESA αξιολογεί τη βιωσιμότητα της καλλιέργειας των λεγόμενων εργαστηριακών τροφίμων στη χαμηλή βαρύτητα και την υψηλότερη ακτινοβολία του διαστήματος, και αποτελεί ένα πρώτο βήμα για την ανάπτυξη μιας μικρής πιλοτικής μονάδας παραγωγής τροφίμων στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) σε δύο χρόνια.

Τα εργαστηριακά τρόφιμα είναι απαραίτητα προκειμένου να υλοποιηθεί ο στόχος της NASA να καταστήσει την ανθρωπότητα ένα πολυπλανητικό είδος, εξηγεί στο BBC News ο Δρ. Aqeel Shamsul, ιδρυτής της Frontier Space, η οποία αναπτύσσει την ιδέα με ερευνητές του Imperial College του Λονδίνου.

«Το όνειρό μας είναι να έχουμε εργοστάσια σε τροχιά και στη Σελήνη. Πρέπει να τα κατασκευάσουμε, για να μπορέσουμε να παρέχουμε την υποδομή που θα επιτρέψει στους ανθρώπους να ζήσουν και να εργαστούν στο διάστημα», λέει.

Η διαδικασία περιλαμβάνει την καλλιέργεια συστατικών τροφίμων, όπως πρωτεΐνες, λίπη και υδατάνθρακες εντός του εργαστηρίου, και στη συνέχεια την επεξεργασία τους για να φαίνονται και να έχουν γεύση όπως τα κανονικά τρόφιμα.

Μείωση του κόστους διατροφής των αστροναυτών

Το συγκεκριμένο πείραμα πραγματοποιείται με στόχο να μειωθεί το σημερινό κόστος της αποστολής τροφής στους αστροναύτες του ISS, που φτάνει τις 23.000 ευρώ ημερησίως για τον κάθε έναν.

Οι εθνικές και ιδιωτικές διαστημικές εταιρείες που επιθυμούν να έχουν μακροπρόθεσμη παρουσία στη Σελήνη και ίσως κάποτε στον Άρη, θα πρέπει να στέλνουν τρόφιμα σε δεκάδες και δυνητικά εκατοντάδες αστροναύτες που θα ζουν και θα εργάζονται στο διάστημα – κάτι που θα ήταν απαγορευτικά ακριβό αν γινόταν με πυραύλους, σύμφωνα με τον Δρ. Shamsul. Η καλλιέργεια τροφίμων στο διάστημα θα είχε πολύ περισσότερο νόημα, υποστηρίζει.

«Θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε απλά με πουρέ πατάτας ενισχυμένο με πρωτεΐνες και να φτάσουμε σε πιο σύνθετες τροφές», λέει. «Μακροπρόθεσμα θα μπορούσαμε να βάλουμε εργαστηριακά υλικά σε έναν 3D εκτυπωτή και να εκτυπώσουμε ό,τι θέλουμε στον Διαστημικό Σταθμό, όπως μια μπριζόλα!».

Το πείραμα στο διάστημα

Στο Κέντρο Bezos για Βιώσιμες Πρωτεΐνες του Imperial College στο δυτικό Λονδίνο βρίσκεται ένας βιοαντιδραστήρας, τον οποίο ο δημοσιογράφος του BBC News είδε να παράγει ένα παρασκεύασμα στο χρώμα του τούβλου. Η διαδικασία είναι γνωστή ως ζύμωση ακριβείας, η οποία μοιάζει με τη ζύμωση που χρησιμοποιείται για την παρασκευή μπύρας, αλλά είναι διαφορετική: η λέξη «ακριβείας» εδώ σημαίνει «γενετικά τροποποιημένη».

Στη μαγιά έχει προστεθεί ένα γονίδιο για την παραγωγή επιπλέον βιταμινών, και με αυτό τον τρόπο μπορούν να παραχθούν όλα τα είδη των συστατικών, εξηγεί ο Δρ. Rodrigo Ledesma-Amaro, διευθυντής του Κέντρου Bezos.

«Μπορούμε να φτιάξουμε πρωτεΐνες, λίπη, υδατάνθρακες, φυτικές ίνες και μπορούν να συνδυαστούν για να φτιάξουμε διαφορετικά πιάτα», λέει.

Μια πολύ μικρότερη, απλούστερη έκδοση του βιοαντιδραστήρα εστάλη στο διάστημα από τον ESA με έναν πύραυλο Falcon 9 της SpaceX, προκειμένου να διαπιστωθεί αν η διαδικασία που ολοκληρώνεται με επιτυχία στη Γη μπορεί να επαναληφθεί στην έλλειψη βαρύτητας και την υψηλότερη ακτινοβολία του διαστήματος.

Τα δεδομένα που θα συγκεντρωθούν θα χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή ενός μεγαλύτερου, καλύτερου βιοαντιδραστήρα, τον οποίο οι επιστήμονες θα στείλουν στο διάστημα το επόμενο έτος.

Από τη σκόνη στην μπριζόλα

Πώς όμως αυτό το παρασκεύασμα του βιοαντιδραστήρα, το οποίο στη συνέχεια αποξηραίνεται σε σκόνη, μπορεί να γίνει τροφή ελκυστική για έναν αστροναύτη; Το έργο αυτό έχει αναλάβει ο σχεδιαστής μαγειρικής εκπαίδευσης του Imperial College, Jakub Radzikowski.

Δεν του επιτρέπεται ακόμη να χρησιμοποιεί εργαστηριακά υλικά σε πιάτα που προορίζονται για ανθρώπους, επειδή εκκρεμεί ακόμη η έγκριση των ρυθμιστικών αρχών. Προς το παρόν χρησιμοποιεί άμυλα και πρωτεΐνες από μύκητες που υπάρχουν στη φύση για να αναπτύξει τις συνταγές του. Αλλά υποστηρίζει ότι όλα τα είδη πιάτων θα είναι δυνατά, μόλις πάρει το πράσινο φως για τη χρήση εργαστηριακών συστατικών.

«Θέλουμε να δημιουργήσουμε φαγητό που να είναι οικείο στους αστροναύτες που προέρχονται από διαφορετικά μέρη του κόσμου. Θα μπορούμε να δημιουργήσουμε οτιδήποτε από γαλλικό, κινέζικο, ινδικό φαγητό. Θα είναι δυνατόν να αναπαράγουμε οποιοδήποτε είδος κουζίνας στο διάστημα», λέει.