Λουλούδης: Η περιφέρεια δεν μπορεί να βασίζει την ανάπτυξή της μόνο στο ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης

Παράλληλα, τονίζει πως απαιτούνται συνέργειες μεταξύ της πολιτείας και του ιδιωτικού τομέα αλλα και η δημιουργία τοπικών οικοσυστημάτων προκειμένου να επιτευχθεί το βέλτιστο αποτέλεσμα. Παράληλα, εξηγεί πως η μεταφορά γνώσης και καινοτομίας σε τοπικό επίπεδο είναι εφικτή, αλλά δεν είναι ούτε αυτόματη ούτε απλή ενώ προσθέτει πως ρόλος των επιμελητηρίων είναι να είναι παρόντες και να διεκδικούν ενώ στέκονται δίπλα στις επιχειρήσεις με πολυεπίπεδη υποστήριξη

Βασική προϋπόθεση για την βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας της χώρας είναι η ενίσχυση της περιφέρειας. Πόσο εφικτός είναι ο στόχος αυτός και ποιος ο ρόλος των τοπικών επιμελητηρίων;

Είναι απόλυτα εφικτός. Αν όλοι, κυβέρνηση, κόμματα, θεσμοί, φορείς, πολίτες δεν πιστεύουμε ότι η περιφερειακή ανάπτυξη είναι εφικτός στόχος τότε δεν έχουμε θέση στο πολιτικό και διοικητικό σύστημα. Διότι πρόκειται για συνταγματική πρόνοια, διότι όλα τα κράτη που ευημερούν έχουν περιφερειακή διακυβέρνηση και διότι ο κάθε Έλληνας, όπου και εάν ζει, ενώ έχει ίσες υποχρεώσεις δεν έχει ίσα δικαιώματα και αυτό πρέπει να αλλάξει.

Η ισότητα ανεξάρτητα από τον τόπο κατοικίας, διότι περί αυτού πρόκειται, απαιτεί συντονισμένη προσπάθεια, στρατηγική προσέγγιση και ουσιαστική αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και πόρων.

Η δική μας περιφέρεια για παράδειγμα διαθέτει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα – φυσικούς πόρους, ανθρώπινο δυναμικό, πολιτιστικό απόθεμα και δυνατότητες στον αγροδιατροφικό τομέα, την ενέργεια και τον τουρισμό. Για να αξιοποιηθούν αποτελεσματικά όμως και να παράγουν εισόδημα για το κράτος και τις ανάγκες του γενικά αλλά και την τοπική οικονομία ειδικά, χρειάζεται το κράτος να κάνει επενδύσεις σε υποδομές, μεταφορές, ψηφιακό μετασχηματισμό και εκπαίδευση.

Στην κινητοποίηση του κράτους αλλά και των συντονισμό των τοπικών δυνάμεων , τα τοπικά επιμελητήρια διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο. Προωθούν τις τοπικές ανάγκες στα κυβερνητικά όργανα και τους θεσμούς, παράγουν την αναγκαία τεκμηρίωση και διαμορφώνουν πολιτικές που ανταποκρίνονται στις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής.

Παράλληλα, στηρίζουν την επιχειρηματικότητα με προγράμματα κατάρτισης, εξωστρέφειας και ψηφιακής αναβάθμισης. Με την κατάλληλη υποστήριξη και θεσμική ενδυνάμωση, τα επιμελητήρια μπορούν να μετατραπούν σε καταλύτες ισόρροπης ανάπτυξης σε ολόκληρη τη χώρα. Μάλιστα, οφείλω να επισημάνω πως στο Επιμελητήριο Αχαΐας βαδίζουμε σε αυτή την κατεύθυνση και αναλάβαμε συντονιστικό ρόλο για την οργάνωση όλων των φορέων του νομού. Τις προηγούμενες ημέρες καταθέσαμε ένα υπόμνημα, προϊόν συλλογικής διαβούλευσης των τοπικών φορέων, με όσα πιστεύουμε πως πρέπει να συμπεριληφθούν στο τοπικό σχέδιο ανάπτυξης που ετοιμάζει η κυβέρνηση για την περιοχή μας.

Εργαλείο ανάπτυξης και ενίσχυσης για την περιφέρεια αποτελούν οι κοινοτικοί πόροι, είτε αυτοί προέρχονται από το ΕΣΠΑ είτε από το Ταμείο Ανάκαμψης. Πώς μπορούν οι πόροι αυτοί να αξιοποιηθούν με το βέλτιστο δυνατό τρόπο και πώς συνδράμετε ως επιμελητήριο;

Οι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποτελούν μεγάλη ευκαιρία για την περιφερειακή ανάπτυξη, αλλά δεν είναι πανάκεια και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να τους δίνουμε «μεσσιανική υπόσταση». Για να μιλάμε με αριθμούς το επταετές «ΕΣΠΑ 2021-2026» στην ΠΔΕ έχει συνολικό προϋπολογισμό δημόσιας δαπάνης 628.5 εκ. € και συνολική ενωσιακή στήριξη 534.2 εκ. €. Να σας αναφέρω ένα ακόμα αριθμό. Για τα ίδια επτά τρέχοντα χρόνια για όλη την ΠΔΕ για όλη την επιχειρηματικότητα το τοπικό ΕΣΠΑ προβλέπει ποσό ελάχιστο, κάτω των 80 εκ €. Όταν το (πολύ χαμηλό) ΑΕΠ της ΠΔΕ είναι άνω των 9 δις € ετησίως.

Κατά συνέπεια δεν μπορεί η Περιφέρεια μας να βασίζει την ανάπτυξη της στα μπαξίσια του ΕΣΠΑ ή στα δανεικά του Ταμείου Ανάκαμψης. Πρέπει να βασίζεται στα πρωτογενή πλεονάσματα που παράγονται εσωτερικά και στην αναδιανομή τους σε δημόσιες επενδύσεις και εσωτερική ανάπτυξη και όχι μόνο ή κυρίως σε επιδόματα που είναι χρήσιμα μεν αλλά δεν αποτελούν τίποτα άλλο από «παρηγοριά στον άρρωστο».

Ο βέλτιστος τρόπος αξιοποίησής Ενωσιακών πόρων στην Περιφέρεια μας προϋποθέτει την υιοθέτηση στοχευμένων στρατηγικών και επενδύσεων σε τομείς με προοπτική – όπως η αγροδιατροφή, η πράσινη ενέργεια, η μεταποίηση, ο τουρισμός και οι ψηφιακές υποδομές.

Το Επιμελητήριο από την μια μεριά επισημαίνει στην κυβέρνηση, στα όργανα της ΕΕ, στις υπηρεσίες της ΠΔΕ και όπου απαιτείται τις ανάγκες της αγοράς και τις επιχειρηματικότητας και από την άλλη ενημερώνει και καθοδηγεί τις τοπικές επιχειρήσεις σχετικά με τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία, λειτουργώντας ως δίαυλος επικοινωνίας με την πολιτεία. Επιπλέον, υποστηρίζουμε τους επαγγελματίες με τεχνική βοήθεια για την κατάρτιση προτάσεων, ενώ παράλληλα ενισχύουμε τη δικτύωση και τη συνεργασία με φορείς που εμπλέκονται στην υλοποίηση έργων. Μέσα από αυτή τη στοχευμένη παρέμβαση, διασφαλίζουμε ότι οι κοινοτικοί πόροι δεν θα μένουν στα χαρτιά, αλλά θα μετατραπούν σε πραγματικό μοχλό ανάπτυξης για την περιφέρεια.

Οι συνεργασίες μεταξύ των τοπικών οικοσυστημάτων και μεγάλων επιχειρήσεων λειτουργούν ως καταλύτες ανάπτυξης και μεταφοράς τεχνογνωσίας. Υπάρχουν σχετικά παραδείγματα δράσεων στην περιοχή σας;

Επισημαίνετε μια πολύ μεγάλη ανάγκη, μια πολύ σωστή πρακτική που διεθνώς έχει παραγάγει μικρά ή μεγαλύτερα οικονομικά «θαύματα». Στην περιοχή μας, έχουμε ανάλογες συνέργειες που έχουν αποφέρει αποτελέσματα. Στην Πάτρα και κύρια γύρω από το Πανεπιστήμιο μας, έχουν την έδρα τους επιχειρήσεις που παράγουν λογισμικό αλλά και εξαρτήματα για την εθνική και την ευρωπαϊκή αμυντική και διαστημική βιομηχανία για παράδειγμα. Επίσης έχουμε συνεργασία επιχειρήσεων αγροδιατροφής με ερευνητικά κέντρα και μεγάλες εταιρείες τροφίμων για την ανάπτυξη νέων προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Οπως καταγράφεται συνεργασία στον τομέα των ΑΠΕ, όπου μεγάλοι επενδυτές στην ενέργεια συνεργάζονται με τοπικούς εργολάβους, φορείς και προμηθευτές, ενισχύοντας την τοπική οικονομία.

Ως Επιμελητήριο, ενθαρρύνουμε και διευκολύνουμε τέτοιου είδους συνέργειες, διοργανώνοντας θεματικές εκδηλώσεις, business forums και προγράμματα διασύνδεσης.

Ποιες είναι οι βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα οι επιχειρήσεις στην Αχαΐα και πώς συνδράμετε στην αντιμετώπισή τους;

Βασική διαπίστωση είναι ότι η οικονομική ανάκαμψη της οικονομίας μας μετά την πανδημία, είναι πιο αδύναμη από τον εθνικό μέσο όρο, και ότι καταγράφονται αναπτυξιακές αποκλίσεις και υστέρηση σε σχέση με τους πιο αναπτυγμένους νομούς της χώρας και τις υπόλοιπες περιφέρειες της Ευρώπης.

Όπως δείχνουν οι περιφερειακοί δείκτες ευημερίας, η Αχαΐα και η ευρύτερη περιοχή της, παρά τις σημαντικές δυνατότητες, βρίσκεται σε τροχιά υποαξιοποίησης πόρων, με περιορισμένη επενδυτική δραστηριότητα, εισοδηματικές, κοινωνικές ανισότητες και θύλακες φτώχειας στον πληθυσμό, αλλά και διαρθρωτικές αδυναμίες στον παραγωγικό ιστό.

Η αλληλουχία των απανωτών σοκ που έπληξαν και επηρεάζουν ακόμα την τοπική οικονομία —αποβιομηχάνιση, φυσικές καταστροφές, οικονομική κρίση, πανδημική δοκιμασία, διατάραξη των εφοδιαστικών αλυσίδων, δημογραφική κάμψη, ενεργειακή μετάβαση και έλλειμμα επενδύσεων σε ανοδικούς κλάδους και τομείς υψηλής παραγωγικότητας—έχουν περιορίσει δραστικά τη δυνατότητα αυτοδύναμης ανάκαμψης. Το γεγονός αυτό αποτελεί σοβαρή τοπική αλλά και εθνική πρόκληση και απαιτεί ειδική και στρατηγικής κλίμακας αναπτυξιακή παρέμβαση προκειμένου να υποστηριχθεί αποφασιστικά η βιώσιμη ανάκαμψη και ανασυγκρότηση της τοπικής οικονομίας.

Ως Επιμελητήριο, δεν μπορούμε να αλλάξουμε αυτή την κατάσταση. Αυτό είναι δουλειά της κυβέρνησης. Μπορούμε όμως να παράγουμε την αναγκαία τεκμηρίωση, να είμαστε παρόντες και να διεκδικούμε για τις ανάγκες μας. Παράλληλα στεκόμαστε δίπλα στις επιχειρήσεις με πολυεπίπεδη υποστήριξη. Παρέχουμε συμβουλευτικές υπηρεσίες, εκπαιδευτικά σεμινάρια και ενημέρωση για επιδοτούμενα προγράμματα. Υλοποιούμε δράσεις εξωστρέφειας και δικτύωσης, ενισχύομε συμμετοχή των μελών μας σε εκθέσεις. Το επόμενο διάστημα θα αναλάβουμε και τις δικές μας πρωτοβουλίες για την διεξαγωγή μεγάλων εκθέσεων στην περιοχή, την οργάνωση της υποδοχής τουρισμού μέσω της κρουαζιέρας στην Πάτρα και άλλα.

Σε μια εποχή μεγάλων αλλαγών, πόσο εύκολο είναι να μεταφερθεί η γνώση και η καινοτομία σε τοπικό επίπεδο;

Η μεταφορά γνώσης και καινοτομίας σε τοπικό επίπεδο είναι εφικτή, αλλά δεν είναι ούτε αυτόματη ούτε απλή. Προϋπόθεση αποτελεί η ύπαρξη «οικοσυστήματος» συνεργασιών μεταξύ επιχειρήσεων, ερευνητικών φορέων, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και τοπικής αυτοδιοίκησης. Και αυτό στην περιοχή μας το έχουμε, γιατί έχουμε εξαιρετικά ακαδημαϊκά ιδρύματα. Απαιτεί όμως και πολιτική βούληση και σχεδιασμό από την κυβέρνηση. Σήμερα τι έχουμε; Θέτω υπόψη σας 3 σοβαρές εξελίξεις σε τομείς αιχμής στη χώρα τις οποίες πρέπει να λάβουμε υπόψη μας συγκριτικά με την περιοχή της Δυτικής Ελλάδας:

• Το επενδυτικό σχέδιο της ΔΕΗ στην Κοζάνη ύψους 5,8 δις € που περιλαμβάνει σύνολο έργων και δράσεων στον ψηφιακό τομέα, τα data centers, τις επιχειρήσεις και την καινοτομία. Όταν υλοποιηθεί το Giga data center των 1.000ΜW «θα μιλάμε συνολικά για 20.000 θέσεις εργασίας κατά την κατασκευή και 2.000 θέσεις εργασίας κατά τη λειτουργία και συνολική επένδυση άνω 12 δισ. Μιλάμε για άμεσες θέσεις εργασίας. Υπολογίστε πόσες έμμεσες θέσεις δημιουργούνται από τόσους νέους εργαζόμενους στην περιοχή και ιδιαίτερα από το data center», σύμφωνα με τον Διευθύνοντα της ΔΕΗ κ. Στάσση.
• Το εργοστάσιο τεχνητής νοημοσύνης PHAROS που υλοποιείται με την υποστήριξη του ΥΨΗΔ στις εγκαταστάσεις του ΕΜΠ στο Λαύριο. Ο «Pharos» είναι ένα από τα πρώτα δεκατρία «εργοστάσια» Τεχνητής Νοημοσύνης στην Ευρώπη και αποτελεί μια πρωτοβουλία στρατηγικής σημασίας, καθώς ενισχύει την ανταγωνιστικότητα, την ανάπτυξη αξιόπιστων εφαρμογών ΤΝ κλπ. Πρόκειται για ένα έργο συνολικού προϋπολογισμού 30 εκατ. €
• Την πολυτροπική μονάδα logistics-αποθήκευσης-διαμετακόμισης στον Ασπρόπυργο που αν επισπευστεί η αδειοδότησή της και ευοδωθεί θα είναι μεγάλης κλίμακας επένδυση και προφανώς θα εξυπηρετεί μαζί με το υπόλοιπο δυναμικό αποθήκευσης και διαμετακόμισης όλη τη νότια Ελλάδα.

Το καθένα από αυτά τα έργα στον τομέα του θα έχει ισχυρές επιπτώσεις στην οικονομική γεωγραφία της χώρας και θα παγιώσουν έτι περαιτέρω τον σημερινό καταμερισμό εργασίας μεταξύ των περιφερειών. Πάντως πρόκειται για ενταγμένα έργα που έχουν ήδη δρομολογηθεί οπότε θα πρέπει να θεωρείται βέβαια η υλοποίησή τους.

Από την άλλη μεριά, στη Δυτική Ελλάδα δεν υπάρχει ενταγμένο, δρομολογημένο, ή προς ωρίμαση έργο στους ανωτέρω τομείς, επομένως βρισκόμαστε εντελώς εκτός παιγνιδιού και θα παρατηρούμε απλώς την ενδυνάμωση των υπολοίπων περιφερειών που θα αποκτήσουν και θα κατοχυρώσουν πολύ ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα. Δυστυχώς τα πράγματα δεν είναι ευοίωνα για την περιοχή μας στον τομέα αυτό.