«Μια δουλειά για το νοίκι και μια για να ζήσω»: Η «ζούγκλα» των ενοικίων στην Ελλάδα

Το κόστος των ενοικίων στις μεγάλες πόλεις της χώρας έχει φτάσει στα ύψη, με τους πολίτες να δαπανούν σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και το… 80% ενός μισθού, όπως τονίζουν στο CNN Greece, για να καλύψουν τις στεγαστικές τους ανάγκες.

«Χρειάζεσαι μια δουλειά για να πληρώσεις το ενοίκιο και άλλη μια για να ζήσεις» αναφέρουν χαρακτηριστικά.

Όπως εξηγούν «ζούμε με την αγωνία, την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια ότι με την ανανέωση του συμβολαίου θα αυξηθεί η τιμή του ενοικίου ή ότι θα μας διώξουν για να μετατρέψουν το ακίνητο σε βραχυχρόνιας μίσθωσης».

Οι προεκτάσεις της κρίσης φέρουν επιπτώσεις ακόμη πιο συνολικές στις ζωές των ενοικιαστών. Άλλοι σκέφτονται το ενδεχόμενο να επιστρέψουν στην περιφέρεια για να ζήσουν με την οικογένειά τους, άλλοι αναγκάζονται να συγκατοικήσουν, άλλοι βάζουν «φρένο» ακόμη και στο ενδεχόμενο να γίνουν γονείς.

«Ήθελα πάντα να κάνω δύο παιδιά. Με το κόστος ζωής αυτό το όνειρο πήγε περίπατο. Προτιμώ να έχω ένα και να μπορώ να το συντηρήσω» υπογραμμίζει χαρακτηριστικά η Γρηγορία, μια νέα μαμά, μιλώντας στο CNN Greece.

Από την πλευρά τους, οι ιδιοκτήτες ακινήτων αναφέρονται στο υπέρογκο κόστος που χρειάζεται να διαθέσουν προκειμένου ένα διαμέρισμα να μπορεί να καλύπτει τις σύγχρονες ενεργειακές ανάγκες, ενώ όπως σημειώνει ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ, Στράτος Παραδιάς έντονος είναι ο προβληματισμός για τις «πιθανές ζημιές που μπορεί να προκληθούν από κάποιους κακόβουλους ενοικιαστές».

Η στεγαστική κρίση αποτελεί ένα μεγάλο «αγκάθι» και για την κυβέρνηση, η οποία σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης του φαινομένου που έχει αρχίσει να διαμορφώνεται ανακοίνωσε το μέτρο της επιστροφής ενός ενοικίου.

Το μέτρο αυτό θα ισχύσει από τον Νοέμβριο του 2025 και είτε αφορά κύρια κατοικία, είτε φοιτητική κατοικία, θα επιστρέφεται στον τραπεζικό λογαριασμό του ενοικιαστή από το κράτος.

Σημειώνεται ότι, το μέγιστο ποσό επιστροφής για την κύρια κατοικία ανέρχεται σε 800 ευρώ, επαυξανόμενο κατά 50 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο του ενοικιαστή.

Το μέγιστο ποσό επιστροφής για τη φοιτητική κατοικία ανέρχεται σε 800 ευρώ.

Γιατί έχουν εκτοξευθεί η τιμές των ενοικίων

Πώς, όμως, ξέσπασε η στεγαστική κρίση στη χώρα μας;

Όπως εξηγεί στο CNN Greece ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ), Στράτος Παραδιάς «ο λόγος της αύξησης των ενοικίων, δεν είναι άλλος από την συνεχώς επιδεινούμενη ανισορροπία μεταξύ της προσφοράς και της ζήτησης κατοικιών για εκμίσθωση».

«Ένας συνηθισμένος λόγος, είναι το γεγονός ότι για να αποδοθεί ξανά στην αγορά ένα σπίτι χρειάζεται ένα πολύ μεγάλο ποσό για ανακαίνιση» σημειώνει, γιατί πλέον, όπως προσθέτει οι αξιώσεις που έχουν όσοι και όσες θέλουν να νοικιάσουν ένα σπίτι «περιλαμβάνουν την ασφάλεια, την ενεργειακή εξοικονόμηση και με μια ποιότητα ζωής».

«Τα τελευταία χρόνια έχει γεράσει το κτηριακό δυναμικό της χώρας, δεν ανακαινίζεται εύκολα και δεν ανεγείρονται καινούριες πολυκατοικίες» αναφέρει.

Την ίδια ώρα, όμως, όπως επισημαίνει ο ίδιος, οι εκμισθωτές έχουν να αντιμετωπίσουν «μια φορολογική επιβάρυνση, η οποία οδηγεί στην απώλεια του 45% των εισπράξεων» ενώ ακόμη ένας προβληματισμός που φαίνεται να αντιμετωπίζουν είναι οι πιθανές ζημιές που μπορεί να προκληθούν από κάποιους «κακόβουλους ενοικιαστές».

Στη «δίνη» της αναζήτησης κατοικίας προς ενοικίαση

Ο Νίκος Τριανταφύλλου είναι 31 ετών και ήρθε από την Θεσσαλονίκη στην Αθήνα πριν από οκτώ χρόνια για να εργαστεί σε διαφημιστική εταιρεία. Ήδη από την πρώτη στιγμή που έφτασε στην πρωτεύουσα συνειδητοποίησε πως η εύρεση κατοικίας θα ήταν μια δύσκολη υπόθεση.

«Χρειάστηκε να με φιλοξενήσουν για έξι μήνες, μέχρι να καταφέρω να βρω σπίτι σε μια φυσιολογική τιμή» αναφέρει χαρακτηριστικά. Τελικά κατάφερε να νοικιάσει ένα σπίτι 35 τετραγωνικών στο Παγκράτι.

Μετά την άρση της απαγόρευσης των διασυνοριακών μετακινήσεων την περίοδο του COVID-19, ο ιδιοκτήτης του έδωσε περιθώριο δύο μηνών να ξενοικιάσει, γιατί όπως του είπε «ήθελε να κάνει μια επένδυση με το σπίτι», το οποίο και μετέτρεψε σε Airbnb.

«Πάνω από το ένα τρίτο του μισθού πηγαίνει στο ενοίκιο»

«Μετά από πολύ κόπο, πολλά ραντεβού στα οποία δεκάδες άτομα περιμέναμε σε μια ουρά για να δούμε το ίδιο σπίτι κατάφερα να βρω ένα σπίτι στην ίδια περιοχή σχεδόν στη διπλάσια τιμή από το ενοίκιο που έδινα αρχικά» σημειώνει.

«Από τα 250 ευρώ που έδινα το 2017, βρήκα ένα σπίτι σε ισόγειο με 450 ευρώ και μάλιστα το ποσό αυξήθηκε περισσότερο όταν έπρεπε να ανανεώσω το συμβόλαιο».

«Πάνω από το ένα τρίτο του μισθού καταβάλλεται στο ενοίκιο» τονίζει.

«Ζεις με την αγωνία ότι αύριο, μεθαύριο μπορεί να μην έχεις που να μείνεις, υπομένοντας σε όποια απαίτηση μπορεί να έχει ο ιδιοκτήτης για να έχεις ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι του» σημειώνει.

Το πρόβλημα, σύμφωνα με τον ίδιο είναι ότι, «οι ενοικιαστές ατομικά δεν έχουν καμία διαπραγματευτική δύναμη, είτε απέναντι στον ιδιοκτήτη που θέλει να το μετατρέψει σε τουριστική κατοικία, είτε απέναντι σε αυτόν που χωρίς κανένα νομικό πλαίσιο μπορεί να σου αυξήσει το ενοίκιο όσο επιθυμεί». Πώς μπορεί να λυθεί ένα τέτοιο πρόβλημα;

Σύμφωνα με τον ίδιο «μπορεί να αυξηθεί η διάρκεια των συμβολαίων και να μπει ένα φρένο στο πόσα σπίτια μπορούν να μετατραπούν σε Airbnb».

Αναφερόμενος στην επιστροφή ενός ενοικίου που ανακοίνωσε η κυβέρνηση ως μέτρο αντιμετώπισης της αύξησης του κόστους ζωής, ο Νίκος σχολιάζει πως «η πρώτη σκέψη όλων των φίλων μου και η δική μου όταν ακούσαμε το μέτρο, ήταν ότι πρακτικά θα μας ζητήθει έμμεσα πίσω».

«Η κατάσταση είναι ανεξέλεγκτη»

Από την πλευρά της, η κα Θεοδώρα Βλησίδου τονίζει πως «ο καθένας κοιτάζει το κέρδος του. Η κατάσταση έχει γίνει ανεξέλεγκτη».

Η κα Βλησίδου ζει στις Συκιές Θεσσαλονίκης, είναι χαμηλοσυνταξιούχος και καλείται να πληρώνει ενοίκιο 370 ευρώ σε ένα σπίτι 46 τ.μ. ενώ παίρνει σύνταξη… 379 ευρώ.

«Έχω φτάσει στην ηλικία των 68 ετών και αντί μετά από τόσα χρόνια απασχόλησης να πορεύομαι με τη σύνταξή μου, κάνω δεύτερη δουλειά για να ζήσω» αναφέρει χαρακτηριστικά.

«Ζω 10 χρόνια σε αυτό το σπίτι» σημειώνει.

Παράλληλα, με την σύνταξη και την εργασία της έχει ακόμη ένα εισόδημα από ένα κατάστημα που μισθώνει στη Χαριλάου.

Ωστόσο, όπως υπογραμμίζει «πληρώνω τα πάγια μόλις μπαίνει η σύνταξη και το ενοίκιο και μου μένουν 100 ευρώ μέχρι το τέλος του μήνα για να επιβιώσω».

«Δεν είναι αυτό ζωή» τονίζει. Χαρακτηρίζει δε την επιστροφή του ενός ενοικίου που εξήγγειλε η κυβέρνηση «κοροϊδία», σημειώνοντας πως ακριβώς επειδή «ο καθένας ορίζει το ύψος του ενοικίου όπως εκείνος κρίνει» η λύση, σύμφωνα με την ίδια ήταν να «υπάρξει κλίμακα. Να πληρώνουμε ενοίκιο ανάλογο των τετραγωνικών μέτρων μιας κατοικίας και της περιοχής στην οποία αυτή βρίσκεται».

«Έψαχνα έξι μήνες για σπίτι – Σταμάτησα γιατί απελπίστηκα»

Την απελπιστική κατάσταση που επικρατεί στην αναζήτηση κατοικίας περιγράφει και η Γρηγορία Μοϊρισκλάβου. Μια νέα μητέρα 32 ετών, που μόλις πριν δύο μήνες έφερε στον κόσμο το πρώτο της παιδί.

Μέχρι πρότινος ζούσε στο Χαϊδάρι με τον σύντροφό της σε μια γκαρσονιέρα 40 τ.μ. για την οποία κατέβαλε 440 ευρώ. Από τη στιγμή, όμως, που θα γινόταν γονείς άρχισαν να ψάχνουν ένα μεγαλύτερο σπίτι.

«Ψάχναμε για έξι μήνες. Είδαμε πάνω από 10 σπίτια μέχρι που σταματήσαμε γιατί απελπιστήκαμε» αναφέρει. «Είχαμε αποφασίσει να μείνουμε στην γκαρσονιέρα» τονίζει χαρακτηριστικά.

Τελικά βρήκαν μια κατοικία 65 τ.μ. στο Αιγάλεω στην οποία και διαμένουν τους τελευταίους τρεις μήνες στο ποσό των 750 ευρώ.

«Ο δικός μου μισθός είναι όσο ακριβώς το ενοίκιο. Για να μπορέσουμε να ζήσουμε με δύο μισθούς έχουμε βοήθεια πλέον και από τους δικούς μας» σημειώνει.

Με το κόστος ζωής, λοιπόν, να έχει εκτιναχθεί το όνειρο της για την απόκτησης δύο παιδιών έχει σβήσει.

«Προτιμώ να έχω ένα και να μπορώ να το συντηρήσω» υπογραμμίζει χαρακτηριστικά.

Για τα μέτρα στήριξης που ανακοινώθηκαν για τους ενοικιαστές σημειώνει πως «με ένα ενοίκιο το χρόνο δεν σώζεται κανείς. Πρέπει το κόστος των ενοικίων να πέσει και να εντοπιστούν οι ιδιοκτήτες που ζητάνε να καταβάλλεται μέρος του ενοικίου “μαύρα”».

Από τα 500 στα 1.500

Η ενοικίαση ακινήτων έχει μετατραπεί σε περίπλοκη υπόθεση εδώ και αρκετά χρόνια.

Το βίωμα της ως φοιτήτρια από την περιφέρεια που έψαχνε να νοικιάσει σπίτι στην Αθήνα για να σπουδάσει περιγράφει στο CNN Greece η Μελίνα Κασιανίδου. Άρχισε το «κυνήγι» της ενοικίασης κατοικίας το 2020, οπότε και πέρασε στο πανεπιστήμιο.

«Πήρα την απόφαση να έρθω στην πόλη στην οποία πέρασα και ξεκίνησα να ψάχνω ένα επιπλωμένο σπίτι στο κέντρο» σημειώνει. Ωστόσο, όπως τονίζει η ίδια «δεν υπήρχε κάτι βιώσιμο εκτός από τα Airbnb και δεν ήταν επιπλωμένα».

Τελικά, ακριβώς επειδή εκείνη την περίοδο, λόγω απαγορεύσεων τα περισσότερα Airbnb δεν είχαν έσοδα, κατάφερε να νοικιάσει για ένα χρόνο μια κατοικία βραχυχρόνιας μίσθωσης, με κόστος ενοικίου 500 ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των λογαριασμών.

«Το σπίτι ανήκε σε μια εταιρεία, που στην ιδιοκτησία της είχε άλλα πέντε διαμερίσματα. Μόνο το δικό μου ενοικιάστηκε τότε» σημειώνει.

«Μόλις πέρασε ένας χρόνος και επετράπη η κυκλοφορία μεταξύ των νομών, μου έκανε αύξηση στα 650 και ανανεώθηκε η συμφωνία ένα χρόνο. Αφού περνάει η ακαδημαϊκή χρονιά, τον Ιούνιο στη μέση του συμβολαίου μου δίνει τελεσίγραφο είτε να αφήσω το σπίτι είτε να καταβάλω 60 ευρώ την ημέρα δηλαδή 1.500 ευρώ το μήνα».

«Ήταν μονόδρομος. Ξενοίκιασα και έφυγα από την Αθήνα για τη Νάουσα, απ’ όπου κατάγομαι. Ξεκίνησα να ψάχνω πάλι από τον Σεπτέμβριο» σημειώνει. Μετά από ένα μήνα εντατικών επισκέψεων σε κατοικίες προς ενοικίαση κατάφερε να βρει ένα επιπλωμένο διαμέρισμα στο κόστος των 570 ευρώ. Μετά από λίγα χρόνια, το ενοίκιο ανήλθε στα 630.

Αυτό που την απασχολεί, όμως, είναι η επόμενη ημέρα.

«Τώρα που παίρνω πτυχίο, σκέφτομαι το μετά και νομίζω πως αναγκαστικά θα καταλήξω στη συγκατοίκηση. Δεν θα μπορώ να πληρώνω ενοίκιο 630 ευρώ με την πρώτη μου δουλειά».

«Έχω τεράστιο προβληματισμό αν μπορώ να μείνω στην Αθήνα με αυτό το κόστος ζωής. Δεν είναι βιώσιμο» σημειώνει. Παράλληλα, εκφράζει την ανησυχία πως για να μπορέσει να ανταπεξέλθει θα χρειαστεί «μια δουλειά για το νοίκι και μια δεύτερη για να ζήσω» καθώς όπως εξηγεί «το ενοίκιο είναι όσο ένας κατώτατος».

«Μονόδρομος η συγκατοίκηση»

Μονόδρομος μοιάζει η συγκατοίκηση και για την Λένα Μπιλάλη, η οποία μένει στην Αθήνα με τις δύο αδερφές της. «Συγκατοικώ γιατί διαφορετικά θα αναγκαζόμουν να γυρίσω στην επαρχία στο πατρικό μου» όπως αναφέρει χαρακτηριστικά.

Παράλληλα με τις σπουδές της, η κα Μπιλάλη εργάζεται σε δύο διαφορετικές δουλειές γιατί όπως εξηγεί «πλέον το κόστος ζωής μαζί με τον νοίκι και τους λογαριασμούς δεν βγαίνουν μόνο με μία δουλειά που δίνει τον κατώτατο μισθό». «Το να αναγκάζεσαι να κάνεις δύο δουλειές για να καλύψεις κατά κύριο λόγο ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι σου είναι αρκετά αγχωτικό» σημειώνει.

Πριν λίγους μήνες, όπως τονίζει η ίδια, απασχολούνταν μόνο σε μια part – time θέση εργασίας, με αποτέλεσμα το 95% του εισοδήματός της να καταβάλλεται αποκλειστικά στο ενοίκιο ,«ούτε καν στο σούπερ μάρκετ» όπως αναφέρει.

«Με την κατάσταση που διαμορφώνεται, ζω διαρκώς με την αγωνία και την ανασφάλεια ότι τον επόμενο χρόνο που θα ανανεωθεί το συμβόλαιο του σπιτιού θα έχουμε αύξηση» αναφέρει, για να συμπληρώσει πως ζώντας με αυτό το άγχος «αναγκαστικά συμβιβάζεσαι και σε άλλες δουλειές, που δεν αντιστοιχούν καθόλου σε αυτό που ψάχνεις για τη ζωή και το μέλλον σου και απλώς σου δίνει τη δυνατότητα να έχεις κάποια χρήματα για να μπορείς να πληρώσεις την οποιαδήποτε αύξηση».

Απαντώντας στο ερώτημα εάν φιλοδοξεί να μείνει μόνη της η απόκρισή της ήταν ξεκάθαρη: «Δεν υφίσταται σαν επιλογή». «Δεν υπάρχει άνθρωπος στον κοινωνικό μου περίγυρο που να μην συγκατοικεί ή να σκέφτεται το ενδεχόμενο να φύγει από τους γονείς του για να μείνει μόνος του».

Τι ζητούν οι ιδιοκτήτες για την ενοικίαση των κατοικιών τους;

Τι λύσεις, λοιπόν, προτείνουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων; Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΠΟΜΙΔΑ, «πρέπει η φορολογική κλίμακα από τα ενοίκια, να εξομοιωθεί με τις φορολογικές κλίμακες των επιχειρηματιών και εργαζομένων», ενώ «ανάσα» στους ιδιοκτήτες θα έδινε επίσης η επέκταση προγραμμάτων ανακαίνισης.

Ταυτόχρονα, η προϋπόθεση της τριετίας, όπως υποστηρίζει ο κ. Παραβιάς «δεν είναι απαραίτητη» και αποκλείει όλους τους ευάλωτους ενοικιαστές, όπως μπορεί να είναι αναπληρωτές καθηγητές και οι εργαζόμενοι που απασχολούνται εποχιακά στον τουρισμό.

Παράλληλα, όμως, ανασταλτικό παράγοντα στην διάθεση των ακινήτων τους φαίνεται να διαδραμάτισε και η προϋπόθεση της απώλειας της φορολογικής απαλλαγής στην περίπτωση που ένας ενοικιαστής, ξενοικιάσει. Επομένως, όπως καταλήγει ο ίδιος, η «αξιόπιστη νομοθέτηση της τριετούς φορολογικής απαλλαγής και η χαμηλή φορολογία αποτελούν τον μόνο τρόπο να βγουν στην αγορά κατοικίες για ενοικίαση και να πέσει το κόστος των ενοικίων».