Σε μια εποχή αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων και ανακατατάξεων, τα Δυτικά Βαλκάνια παραμένουν στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.
Οι χώρες της περιοχής των Δυτικών Βαλκανίων που εξετάζονται για ενδεχόμενη προσχώρηση στην ΕΕ είναι η Αλβανία, η Βόρεια Μακεδονία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Κόσοβο, το Μαυροβούνιο και η Σερβία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι προσηλωμένη στην προοπτική προσχώρησης των συγκεκριμένων εταίρων.
Η διεύρυνση της ΕΕ δεν αποτελεί απλώς μια τεχνική διαδικασία αλλά πρόκειται για μια βαθιά στρατηγική επιλογή που συνδέεται με την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την οικονομική προοπτική.
Η Ελλάδα, ιστορικά πρωτοπόρος στην προώθηση της ευρωπαϊκής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων, από την Ατζέντα της Θεσσαλονίκης το 2003 έως σήμερα, συνεχίζει να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο.
Ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης έχει επισημάνει ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της, έτσι ώστε τα Δυτικά Βαλκάνια να καταστούν ένας τόπος ειρήνης και ευημερίας. Και για να γίνει αυτό, ο μόνος βέβαιος δρόμος είναι η ευρωπαϊκή οικογένεια».
Στις πρόσφατες επαφές του, στη Σύνοδο Κορυφής της Διαδικασίας του Βερολίνου, τόνισε ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για την επιτάχυνση των ενταξιακών διαδικασιών. Όπως σημείωσε και η εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ Λάνα Ζωχιού, η χώρα μας παραμένει «επισπεύδουσα δύναμη» της διαδικασίας, σε μια περίοδο γεμάτη προκλήσεις για την ΕΕ, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις για πλήρη σεβασμό στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, στο κράτος δικαίου και σύμφωνα με την αρχή των ιδίων επιδόσεων.
Ο Υπουργός Εξωτερικών παρακάθισε σε άτυπο δείπνο για τα Δυτικά Βαλκάνια στις Βρυξέλλες. Ο κ. Υπουργός αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες που αφορούν στην ευρωπαϊκή πορεία των Δυτικών Βαλκανίων, στη νέα ώθηση που πρέπει να δοθεί στη Διαδικασία.
Σύμφωνα με την κα Ζωχιού οι πρωτοβουλίες που θα αναλάβει η Ελλάδα σε μια ιδιαίτερα δύσκολη συγκυρία για τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων ,είναι ένα θέμα συζήτησης, το οποίο θα απασχολήσει και στο περιθώριο του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων .
Η στρατηγική της ΕΕ για τα Δυτικά Βαλκάνια
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαιώνει ότι η διεύρυνση λειτουργεί ως μοχλός δημοκρατικών και οικονομικών μεταρρυθμίσεων , προάγοντας τις κοινές αξίες, συμπεριλαμβανομένων της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων, ενώ προωθεί παράλληλα την οικονομική ανάπτυξη.
Οι κύριοι στόχοι της ενωσιακής πολιτικής διεύρυνσης είναι η διασφάλιση της ειρήνης και της σταθερότητας σε περιοχές κοντά στα σύνορα της ΕΕ, συμβολή στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών μέσω της ολοκλήρωσης και της συνεργασίας σε διασυνοριακό επίπεδο, αύξηση της ευημερίας και των ευκαιριών για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και τους πολίτες, καθοδήγηση, υποστήριξη και παρακολούθηση των αλλαγών στις χώρες που επιθυμούν να προσχωρήσουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τις αξίες, τη νομοθεσία και τα πρότυπα της ΕΕ.
Η πρόσφατη έγκριση των εκθέσεων διεύρυνσης του 2025 αποτυπώνει την πρόοδο, αλλά και τις προκλήσεις που παραμένουν για κάθε χώρα. Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η ΕΕ αντιμετωπίζει τη διεύρυνση ως «γεωπολιτική αναγκαιότητα», επιδιώκοντας να θωρακίσει την περιφερειακή σταθερότητα .
Η Αλβανία βρίσκεται σήμερα στην πιο ώριμη φάση των διαπραγματεύσεών της.Η Ευρωπαϊκή Ένωση άνοιξε την τελευταία ομάδα κεφαλαίων ολοκληρώνοντας το άνοιγμα όλων των θεματικών ενοτήτων. Με βάση τους ευρωπαϊκούς σχεδιασμούς, η χώρα αναμένεται να ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις έως το 2027 και να είναι σε θέση να ενταχθεί στην ΕΕ έως το 2030.
Ο πρωθυπουργός της Αλβανάς Έντι Ράμα υπογράμμισε ότι η πρόοδος αυτή αποτελεί αποτέλεσμα μιας δεκαετίας μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν το κράτος δικαίου και τη θεσμική λειτουργία. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνεχίζει να τονίζει την ανάγκη εντατικοποίησης των μεταρρυθμίσεων στη δικαιοσύνη και την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Στην Ετήσια Έκθεση Διεύρυνσης σημειώνεται πώς το Μαυροβούνιο κατέγραψε σημαντική πρόοδο στην πορεία προς την ένταξη στην ΕΕ, κλείνοντας τέσσερα κεφάλαια διαπραγμάτευσης τον τελευταίο χρόνο.
«Παρά τις συνεχείς υβριδικές απειλές και τις προσπάθειες αποσταθεροποίησης της χώρας» όπως αναφέρεται στην Έκθεση , η Μολδαβία επίσης έχει σημειώσει αξιοσημείωτη πρόοδο εμβαθύνοντας σημαντικά τη συνεργασία της με την ΕΕ.
