Στο στόχαστρο της Μόσχας η Ελλάδα: Πώς φτάσαμε στις ανοιχτές απειλές – Διεθνολόγος αναλύει
Οι ανοιχτές απειλές της Μόσχας κατά της Αθήνας δημιουργούν ερωτήματα σχετικά με το αν εντάσσονται σε μια ευρύτερη ρωσική στρατηγική απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση και κατά πόσο η Ρωσία είναι διατεθειμένη να περάσει από τη ρητορική σε πραγματικά μέτρα.
Η Εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας, Μαρία Ζαχάροβα μίλησε για «αντίποινα», με αφορμή τη συμφωνία Ελλάδας–Ουκρανίας για τα μη επανδρωμένα σκάφη επιφανείας, προκαλώντας την άμεση αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία απέρριψε τις αναφορές αυτές, τονίζοντας δια διπλωματικών πηγών, ότι οι απειλές κατά κυρίαρχων κρατών δεν γίνονται αποδεκτές.
«Θεωρώ ότι η Ρωσία έχει ξεφύγει λιγάκι στο ζήτημα των απειλών που απευθύνει απέναντι στη Δυτική Ευρώπη, οπότε ήταν μία ορθή και θετική του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών. Η Ελλάδα είναι ένα ανεξάρτητο, κυρίαρχο κράτος. Δεν μπορεί να δέχεται υποδείξεις αλλά ούτε απειλές τέτοιου είδους», σχολιάζει στο CNN Greece ο διεθνολόγος, οικονομολόγος και αναλυτής του Strategy International, Θρασύβουλος Ευτυχίδης.
Με αφορμή τις δηλώσεις Ζαχάροβα, υπογραμμίζει ότι η ρωσική ρητορική έχει γενικευτεί απέναντι στη Δύση και ότι η Ελλάδα, καθώς έχει προχωρήσει σε παρόμοιες τοποθετήσεις για αρκετά κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όσον αφορά το πόσο σοβαρές είναι οι συγκεκριμένες απειλές, εκτιμά πως δεν μπορούν ακόμη να ληφθούν ως άμεσος κίνδυνος, καθώς όπως υπογραμμίζει «δεν ξέρουμε τι μέτρα σκέφτεται να πάρει το Κρεμλίνο απέναντι στη χώρα μας για τη συνεργασία που έχει με την Ουκρανία». Υπενθυμίζει επίσης ότι η Ρωσία έχει κατατάξει την Ελλάδα στις «μη φιλικές» χώρες.
«Είναι γεγονός ότι οι σχέσεις μας βρίσκονται στο ναδίρ , δεν υπάρχουν καθόλου. Η Ελλάδα έχει επιλέξει πλευρά. Αυτό ενοχλεί τη Ρωσία, η οποία βρίσκεται σε πόλεμο. Επομένως θα δεχόμαστε τέτοιες απειλές και θα πρέπει να τις απαντάμε, όπως τις απαντήσαμε» προσθέτει.
Η χρονική στιγμή των ρωσικών απειλών
Η χρονική συγκυρία της νέας όξυνσης δεν θεωρείται τυχαία, καθώς η Ελλάδα ενισχύει τον ρόλο της στην ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια, συμβάλλοντας στην απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Παράλληλα, αναλαμβάνει πλέον επισήμως τον ρόλο του τροφοδότη της Ουκρανίας με φυσικό αέριο. Ο κ. Ευτυχίδης σημειώνει ότι η Ρωσία ενοχλείται από τις ενεργειακές αλλά και από τις αμυντικές συνεργασίες της Αθήνας, ιδιαίτερα από τη μεταφορά εξοπλισμού μέσω Αλεξανδρούπολης και την αλλαγή ροών στον TurkStream.
«Φυσικά και παίζει ρόλο» υπογραμμίζει, τονίζοντας ότι οι Ρώσοι «ενοχλούνται από την ύπαρξη εξοπλισμών και τη μεταφορά τους από την Αλεξανδρούπολη. Ενοχλούνται από την ενεργειακή συμφωνία γιατί ουσιαστικά διακόπτει τις ροές μέσω του αγωγού TurkStream προς την Ευρώπη». Ωστόσο, διευκρινίζει πώς δεν είναι τέτοιες οι ποσότητες που μπορούν να προκαλέσουν αυτή την αντίδραση.
Παράλληλα, επισημαίνει ότι η Ελλάδα δεν πρέπει να παρασύρεται από υπερβολές σχετικά με τον χαρακτηρισμό της ως «ενεργειακού κόμβου», καθώς οι υποδομές και οι δυνατότητες παραμένουν περιορισμένες.
«Ενεργειακός κόμβος θα γίνουμε όταν έχουμε τις υποδομές και όταν θα έχουμε και δικό μας φυσικό αέριο. Αυτή τη στιγμή παίζουμε το ρόλο του διαμεταφορέα φυσικού αερίου», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Παρά την πολιτική σημασία της ελληνικής συνεισφοράς, οι ποσότητες φυσικού αερίου που φτάνουν στην Ουκρανία είναι μικρές σε σχέση με τις συνολικές ανάγκες της.
Σύμφωνα με τον αναλυτή Strategy International η Ουκρανία καταναλώνει σε ετήσια βάση περίπου 21 δις κυβικούς τόνους φυσικού αερίου.Τα 19 δις από αυτούς, όπως εξηγεί, τους παρήγαγε πριν και άλλους 2-3 δις τόνους τους έπαιρνε από τους αγωγούς που λειτουργούσαν ως αντιστάθμισμα του περάσματος του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Φέτος, σημειώνει ότι με τα χτυπήματα που έχουν κάνει οι Ρώσοι στους Ουκρανούς στις αποθήκες τους, έχουν μόλις 8,5 δις τόνους, συνεπώς καταλήγει πώς έχουν τεράστια ανάγκη σε έναν δύσκολο χειμώνα και η Ελλάδα μπορεί να συμβάλλει σε ένα πολύ μικρό κομμάτι.
«Δεν έχουμε τη δυνατότητα να εξάγουμε τεράστιες ποσότητες. Οι δυνατότητες του Βόρειου Διαδρόμου είναι μόλις 5,5 δις και σύμφωνα με όλες τις ανακοινώσεις το 80% είναι ήδη κλεισμένα με συμβόλαια για τα επόμενα 5 χρόνια οπότε μην υπερβάλουμε και εμείς και μπαίνουμε σε αυτό το παιχνίδι της υπερβολής που δεν έχει και νόημα» τονίζει.
Οι σχέσεις Μόσχας – Άγκυρας
Αντίθετα, η Ρωσία αποφεύγει κάθε αντίδραση προς την Τουρκία, λόγω της στενής ενεργειακής συνεργασίας, της απουσίας κυρώσεων και του οικονομικού ρόλου της Άγκυρας, η οποία διαχειρίζεται σημαντικές ροές ρωσικών κεφαλαίων όπως εξηγεί ο κ. Ευτυχίδης.
«Η Ρωσία με την Τουρκία έχει μια διαφορετική σχέση. Μέσω του TurkStream μεταφέρει περίπου 15 δισ. μετρικούς τόνους φυσικού αερίου στα Βαλκάνια και την Ευρώπη. Η Τουρκία είναι από τους κύριους πελάτες της Ρωσίας», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, η Άγκυρα δεν έχει επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία και, σύμφωνα με τον αναλυτή, « ξεπλένει επίσης και τα ρωσικά χρήματα που μετακινούνται προς όλες τις κατευθύνσεις» , γεγονός που καθιστά ανούσιο για τη Μόσχα να στραφεί εναντίον της.
