Η στρατηγική θέση της Ελλάδας και ο ρόλος της ως κόμβου διασυνδεσιμότητας και ως πυλώνα σταθερότητας, ανάπτυξης και ευημερίας στη νότια πλευρά της Ευρώπης, επιβεβαιώθηκε στην Πρωτοβουλία των Τριών Θαλασσών.
Η συγκεκριμένη πολιτική πλατφόρμα, όπου συμμετέχουν κράτη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα οποία βρίσκονται γεωγραφικά μεταξύ της Βαλτικής, της Αδριατικής και της Μαύρης Θάλασσας, δημιουργήθηκε το 2015 από την Κροατία και την Πολωνία. Εχθές έκλεισε 10 χρόνια και η Σύνοδος Κορυφής έλαβε χώρα στη Βαρσοβία σε μια περίοδο μεγάλων γεωπολιτικών αναταραχών.
Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης σημείωσε μεταξύ άλλων στην παρέμβασή του ότι «στο πλαίσιο των κοινών, σοβαρών και περίπλοκων γεωπολιτικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε, τα έργα διασυνδεσιμότητας – εν εξελίξει και υπό σχεδιασμό – μεταξύ της Ελλάδας και γειτονικών χωρών, όπως οι μονάδες επαναεριοποίησης φυσικού αερίου, οι ενεργειακές διασυνδέσεις με γειτονικές βαλκανικές χώρες, η αναβάθμιση των λιμένων και των σιδηροδρομικών συνδέσεων της Βορείου Ελλάδος, καθώς και τα προγραμματιζόμενα έργα ενεργειακής διασύνδεσης με τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, αποτελούν παραδείγματα της προστιθέμενης αξίας της συμμετοχής της Ελλάδας στην Πρωτοβουλία, προσθέτοντας δύο θάλασσες, το Αιγαίο Πέλαγος και το Ιόνιο Πέλαγος στις τρεις θάλασσες της Πρωτοβουλίας».
Ο ρόλος της Ελλάδας
Με τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Πρωτοβουλία των Τριών Θαλασσών, αυξάνονται οι δυνατότητες διασυνδέσεων, θαλάσσιων και χερσαίων, με τις προοπτικές ανάπτυξης που προσφέρουν οι λιμένες και οι τερματικοί σταθμοί LNG της χώρας, ιδίως αυτοί της βορείου Ελλάδος. Ο FSRU Αλεξανδρούπολης, από κοινού με τον SRU Ρεβυθούσας και τους διασυνδετήριους αγωγούς (Trans Adriatic Pipeline – TAP και Interconnector Greece Bulgaria – IGB) αποτελούν υποδομές ζωτικής σημασίας για την προώθηση της ενεργειακής επάρκειας και ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, καθώς και στη σταδιακή μετάβαση σε εναλλακτικές πηγές ενέργειας με χαμηλότερο αποτύπωμα άνθρακα. Παράλληλα, υπογραμμίζεται η στρατηγική σημασία των ελληνικών λιμανιών στον τομέα των μεταφορών.
Σύμφωνα με την Αθήνα, η Πρωτοβουλία παίρνει μία νέα ώθηση έχοντας την Ελλάδα μέσα στο παιχνίδι, καθώς με την ένταξη της χώρας μας το 2023 έχει προστεθεί μία τέταρτη θάλασσα, η Μεσόγειος, καθώς το Αιγαίο Πέλαγος συνδέει τη Μαύρη Θάλασσα με την Ανατολική Μεσόγειο, η Διώρυγα του Σουέζ βρίσκεται νότια της Κρήτης και το Ιόνιο Πέλαγος είναι η νότια συνέχεια της Αδριατικής θάλασσας.
Συνεπώς, ο ρόλος της Ελλάδας σε σχέση με τα την υλοποίηση σημαντικών έργων διασυνδεσιμότητας στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών και της ψηφιακής επικοινωνίας, αναβαθμίζεται.
Η «Via Carpatia» είναι από τα πιο σημαντικά πρότζεκτ της Πρωτοβουλίας. Πρόκειται για το σχέδιο κάθετης σύνδεσης της Βαλτικής με τη Μεσόγειο, ένα έργο «δομικής σημασίας», το οποίο προβλέπει την άμεση οδική σύνδεση της Κλαϊπέντα (λιμάνι της Λιθουανίας) με τη Θεσσαλονίκη, μέσα από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και των Ανατολικών Βαλκανίων.
Το στοίχημα της Πρωτοβουλίας των Τριών Θαλασσών που ενώνουν
H μεγάλη σημασία της Πρωτοβουλίας είναι η δημιουργία ενός περιφερειακού διαλόγου για διάφορα ζητήματα που επηρεάζουν τα κράτη -μέλη με στόχο την οικονομική συνεργασία και την ανάπτυξη.
Περιλαμβάνει ως μέλη τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Ελλάδα, την Τσεχία, τη Σλοβακία, τη Σλοβενία, την Αυστρία, την Εσθονία, τη Λετονία, τη Λιθουανία και την Ουγγαρία. Η Μολδαβία και η Ουκρανία συμμετέχουν ως συνδεδεμένα μέλη ενώ φέτος προστέθηκαν η Αλβανία και το Μαυροβούνιο. Παράλληλα, στρατηγικοί εταίροι της πρωτοβουλίας είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γερμανία, η Ιαπωνία και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Από εχθές είναι επίσης η Ισπανία και η Τουρκία.
Η Πρωτοβουλία των Τριών Θαλασσών δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην ανάπτυξη των υποδομών στον τομέα της ενέργειας, των μεταφορών και της τεχνολογίας, όπως επίσης και στην ενίσχυση του άξονα Βορρά-Νότου στα ανατολικά της Ευρώπης.
Ένας από τους λόγους για την ίδρυση της ήταν η απειλή από την Ρωσία, αλλά και η εξάρτηση των χωρών από τη ρωσική ενέργεια. Παράλληλα, μία από τις επιδιώξεις των κρατών-μελώ είναι να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στα πολιτικά τους συμφέροντα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
