Χωροταξικό και σαθρό νομικό πλαίσιο «πνίγουν» τις ιχθυοκαλλιέργειες: Οι προβλέψεις για το 2025
Σε «ρηχά νερά» κινείται τα τελευταία χρόνια ο κλάδος της ιχθυοκαλλιέργειας στην Ελλάδα καθώς η έλλειψη ενός σταθερού, σύγχρονου και ανταγωνιστικού θεσμικού πλαισίου που θα ενισχύσει τη λειτουργία των υφιστάμενων επιχειρήσεων, σε συνδυασμό με την απουσία ενός ολοκληρωμένου χωροταξικού σχεδιασμού και την γραφειοκρατία, αναστέλλουν την προσέλκυση νέων στρατηγικών επενδύσεων.
Η απουσία χωροταξικού σχεδιασμού, συγκεκριμένα, εμποδίζει την αναπτυξιακή στρατηγική της ΕΛΟΠΥ, καθώς από το 2015 και ύστερα από δύο διαδοχικές παρατάσεις, έχουν ιδρυθεί μόνο 7 από τις 23 Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ). Η καθυστέρηση αυτή δεν «φρενάρει» μόνο τον κλάδο, αλλά και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, υπονομεύοντας τους στόχους ανάπτυξης που έχουν τεθεί στα Πολυετή Αναπτυξιακά Σχέδια.(ΠΟΑΥ).
Και όλα αυτά τη στιγμή που η ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια αποτελεί στρατηγικό πυλώνα της πρωτογενούς παραγωγής και της εξαγωγικής δυναμικής της χώρας.
Οι 22 εταιρείες- μέλη του ΕΛΟΠΥ, του κύριου φορέα ανάπτυξης της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας κάνουν εξαγωγές που ξεπερνούν τα 650 εκατ. ευρώ ετησίως.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το 80% της ελληνικής παραγωγής κατευθύνεται σε 36 χώρες εκ των οποίων οι 20 είναι εντός Ε.Ε και οι 16 είναι τρίτες χώρες.
Επίσης σύμφωνα με στοιχεία του ΕΛΟΠΥ ο κλάδος δημιουργεί πάνω από 12.000 θέσεις άμεσες και έμμεσες θέσεις απασχόλησης στις 11 από τις 13 περιφερειακές ενότητες. Δεν είναι μόνο η αξία των πωλήσεων και ο όγκος των εξαγωγών, αλλά η συνολικά προστιθέμενη αξία του κλάδου σε άλλες παραγωγικές δραστηριότητες και υπηρεσίες που εξαρτώνται ή αναπτύσσονται χάρη στην ιχθυοκαλλιέργεια.
Παρ’ όλα αυτά ο κλάδος δέχεται τα τελευταία χρόνια, ολοένα και μεγαλύτερη πίεση από τον τουρκικό ανταγωνισμό, ο οποίος αξιοποιεί κρατικές ενισχύσεις και επιθετική εξαγωγική πολιτική.
Σύμφωνα με τους εκπροσώπους του κλάδου για να πάρει μία μονάδα ιχθυοκαλλιέργειας άδεια λειτουργίας πρέπει να περάσει από συνολικά 17 υπουργεία και υπηρεσίες, δύο υπηρεσιακά συμβούλια, να υπογράψουν δύο υπουργοί και μετά η απόφαση να περάσει και από το Συμβούλιο της Επικρατείας.
Αν δεν λυθεί το σαθρό νομικό πλαίσιο που διέπει αυτή τη στιγμή τις ιχθυοκαλλιέργειες, ο κλάδος δεν θα μπορέσει να αναπτυχθεί καθώς, όπως αναφέρουν εκπρόσωποι του, είναι πολύ δύσκολο για νέους επενδυτές να μπούνε στο χώρο υπό αυτές τις συνθήκες.
Τι προβλέπει το ειδικό Πλαίσιο του 2011
Πάντως με βάση το Ειδικό Πλαίσιο του 2011 οι μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας πρέπει να βρίσκονται χίλια (1.000) μέτρα τουλάχιστον από λειτουργούσα τουριστική μονάδα ή εγκατάσταση και από υφιστάμενες οικιστικές αναπτύξεις.
Για τις τουριστικές δραστηριότητες προβλέπεται επίσης ελάχιστη απόσταση 500 μέτρων από παραλίες κολύμβησης και από καταδυτικά πάρκα.
Αυτή η ρύθμιση διασφαλίζει την αρμονική συνύπαρξη των υδατοκαλλιεργειών με τις παράκτιες δραστηριότητες, ενισχύοντας την αειφόρο ανάπτυξη.
Επίσης η λειτουργία των μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας διέπεται από αυστηρούς εθνικούς νόμους και ευρωπαϊκούς κανόνες και βασίζεται σε διαρκή επιστημονική τεκμηρίωση.
Για το λόγο αυτό ο ΕΛΟΠΥ συνεργάζεται με ανεξάρτητους, αξιόπιστους ερευνητικούς φορείς για την παρακολούθηση της ποιότητας των υδάτων και της θαλάσσιας βιοποικιλότητας.
Πάντως αν προχωρήσει το χωροταξικό σχέδιο, το οποίο έχει πάρει παράταση μέχρι τα μέσα του 2026, τότε σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΕΛΟΠΥ η αγορά θα αναπτυχθεί κατά 3-5% στην τριετία παράγοντας πρόσθετους 150.000 τόνους.
Εξάλλου η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μεγάλες ανάγκες παραγωγής πρωτεΐνης καθώς αναγκάζεται να εισάγει το 70% από τρίτες χώρες.
Αλλά και στην εγχώρια αγορά υπάρχουν περιθώρια ανάπτυξης καθώς η κατανάλωση είναι της τάξης των 22-25.000 τόνων ετησίως, που αντιστοιχούν σε 18-20 κιλά ανά άτομο το χρόνο που είναι αρκετά πιο χαμηλά από τον μέσο όρο της Ε.Ε.
Λόγω των προβλημάτων που αναφέρονται παραπάνω την τελευταία τριετία η εγχώρια παραγωγή ιχθυοκαλλιέργειας έχει μειωθεί κατά 5% στους 115-120.000 τόνους
Σε ότι αφορά το 2025 η παραγωγή αναμένεται στα ίδια επίπεδα με πέρυσι αλλά καθώς οι τιμές των ψαριών βρίσκονται στα καλύτερα επίπεδα των τελευταίων 30 χρόνων τα αποτελέσματα του κλάδου αναμένεται να βελτιωθούν.
