Τα αίτια που μπορεί να προκαλούν το ροχαλητό διακρίνονται σε ανατομικά αίτια που προκαλούν στένωση του σωλήνα του ανώτερου αναπνευστικού, προκαλώντας δυσκολία στη δίοδο του αέρα, και στις συνήθειες και τρόπους ζωής, που προδιαθέτουν στην εκδήλωση του ροχαλητού. Από τα ανατομικά αίτια του ροχαλητού από τη μύτη τα πιο συχνά είναι:
- το στραβό (σκολίωση) ρινικό διάφραγμα,
- οι υπερτροφικές κόγχες,
- οι ρινικοί πολύποδες,
- τα κρεατάκια (αδενοειδείς),
- οι ρινικές συμφύσεις και άλλα.
Όσον αφορά τα ανατομικά αίτια που προκαλούν ροχαλητό από το φάρυγγα, τα συχνότερα είναι:
- οι υπερμεγέθεις αμυγδαλές,
- η υπερτροφική σταφυλή,
- η χαλάρωση μαλθακής υπερώας,
- οι στενές πλάγιες ή οπίσθιες καμάρες της υπερώας,
- η υπερτροφία της γλώσσας και άλλα.
Οι προδιαθεσικοί παράγοντες που προκαλούν ροχαλητό έχουν να κάνουν με τις γενικότερες καθημερινές συνήθειες και τον τρόπο ζωής του πάσχοντος:
η χρήση αλκοόλ, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, τα μεγάλα γεύματα ιδίως αργά το βράδυ, η ύπτια στάση του ύπνου, ή χρήση ηρεμιστικών ουσιών ή υπνωτικών ουσιών, το ανδρικό φύλο λόγω ορμονικής προδιάθεσης, ή μεγάλη ηλικία λόγω χαλάρωσης των μυών του φάρυγγα, η κούραση στη διάρκεια της μέρας και άλλα.
Τι συμπτώματα προκαλεί το ροχαλητό;
Τα κυριότερα συμπτώματα του ροχαλητού μπορούν να είναι:
- πρωινοί πονοκέφαλοι και κακοδιαθεσία,
- έλλειψη ενέργειας στη διάρκεια της ημέρας,
- ανήσυχος και κακής ποιότητας ύπνος,
- ξηρότητα του στόματος το πρωί,
- αίσθημα πρωινής κούρασης,
- μειωμένη αντοχή και εύκολη κόπωση στη διαρκεια της μέρας,
- υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας .
Επίσης, σε πιο βαριές περιπτώσεις, ενδέχεται να συνδυάζεται και με επεισόδια άπνοιας στον ύπνο, δηλαδή διακοπής της αναπνοής και του οξυγόνου, που διαρκούν από λίγα δευτερόλεπτα μέχρι και πάνω από ένα λεπτό, οπότε υπάρχει ενδεχόμενο να μιλάμε για σύνδρομο υπνικής άπνοιας.
Σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να γίνει επικίνδυνο το ροχαλητό; Τι είναι η “υπνική άπνοια”;
Αρκετές φορές το ροχαλητό μπορεί να συνοδεύεται από διακοπές στην αναπνοή και την οξυγόνωση του ασθενούς, που διαρκεί κάποια δευτερόλεπτα ή και περισσότερο από λεπτό (άπνοια ύπνου). Σε περίπτωση που το ροχαλητό συνοδεύεται από διαπιστωμένα επεισόδια άπνοιας, δηλαδή διακοπής της αναπνοής και του οξυγόνου κατά τη διάρκεια του ύπνου, τότε υπάρχει ο κίνδυνος το ροχαλητό να αποτελεί σύμπτωμα και να ανήκει σε ένα γενικότερο σύνδρομο που λέγεται Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας (ΣΥΑ). Το Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας έχει πολύ σοβαρές συνέπειες για την υγεία του ασθενούς και μπορεί να είναι απειλητικό ακόμα και για την ίδια του τη ζωή, καθώς ενδέχεται να εμπλέκεται με υπέρταση, αρρυθμίες και στεφανιαία νόσο. Ο πιο σίγουρος τρόπος για να διαπιστωθεί εάν ο ασθενής εμφανίζει άπνοιες ή όχι είναι να υποβληθεί σε Μελέτη Ύπνου, η οποία θα μας δείξει με ακρίβεια αν υπάρχουν άπνοιες ή όχι. Υπολογίζεται ότι παγκοσμίως 1 στους 3 ενήλικες ανθρώπους πάσχει από επεισόδια άπνοιας στον ύπνο , αλλά ελάχιστοι το γνωρίζουν.
Ποια είναι τα ανησυχητικά σημεία ή συμπτώματα που θα μας χτυπήσουν “καμπανάκι” πως ο άνθρωπος μας πάσχει από υπνική άπνοια;
Σε περίπτωση που παρατηρήσουμε το σύντροφο μας να πετάγεται απότομα στον ύπνο, προσπαθώντας να πάρει αέρα, πρέπει να αναζητήσουμε ιατρική βοήθεια.
To ίδιο ισχύει εάν ο σύντροφος μας παρουσιάζει γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, νυκτερινή ενούρηση, πτώση της libido, μείωση του οξυγόνου του αίματος, καθώς και αρρυθμίες ή υπέρταση.
Επίσης, μεγάλη προσοχή χρειάζεται εάν ο σύντροφός μας παρουσιάσει ασυνήθιστη υπνηλία μετά το φαγητό, στη διάρκεια μιας ταινίας ή ακόμα χειρότερα κινδυνεύει να τον πάρει ο ύπνος πάνω στο τιμόνι. Αυτά είναι σημάδια που θα πρέπει να μας ευαισθητοποιήσουν, ώστε να σκεφτούμε την πιθανότητα να πάσχει από υπνική άπνοια.
Τι είναι υπνική άπνοια; Πως γίνεται η διάγνωση της;
Είναι η διακοπή της αναπνοής και συνεπώς και της οξυγόνωσης, που διαρκεί τουλάχιστον 10 δευτερόλεπτα. Μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα όπως καρδιοαγγειακές επιπλοκές, εγκεφαλικά επεισόδια, αρρυθμίες και άλλα.
Για τη διάγνωση της απαιτείται εξέταση με ειδική Πολυ-Σωματο-καταγραφική μελέτη ύπνου, η οποία γίνεται σε ειδική μονάδα ύπνου σε Νοσοκομείο ή με ειδικό μηχάνημα που μπορεί να πάρει ο ασθενής στο σπίτι του. Σε βαριές περιπτώσεις Υπνικής Άπνοιας η θεραπεία γίνεται με συσκευή χορήγησης αέρα C-PAP .
Πώς γίνεται η διάγνωση των αιτίων του ροχαλητού;
Για να βρούμε ποια ανατομικά αίτια προκαλούν ροχαλητό, πρέπει πρώτα να γίνει μια λεπτομερής λήψη του ιατρικού ιστορικού, των συνηθειών και του τρόπου ζωής του πάσχοντος. Στη συνέχεια, ακολουθεί ειδική εξέταση Βιντεοενδοσκόπησης με εύκαμπτου τύπου μικροκάμερα τελευταίας τεχνολογίας. Η εξέταση αυτή γίνεται σε εξειδικευμένο ΩΡΛ ιατρείο και απαιτεί εκτός από έμπειρο εξειδικευμένο ιατρό και την παρουσία ειδικού εξοπλισμού εύκαμπτου βιντεο-ενδοσκοπίου υψηλής τεχνολογίας. Η εξέταση βιντεο-ενδοσκόπησης γίνεται πολύ γρήγορα, εύκολα και εντελώς ανώδυνα. Με αυτό τον τρόπο, γίνεται διαγνωστικός έλεγχος με μεγάλη ακρίβεια σε όλους τους πιθανούς ανατομικούς παράγοντες, που μπορεί να προκαλούν ροχαλητό ή και άπνοιες. Ανάλογα με το εάν το ανατομικό πρόβλημα εντοπίζεται στην περιοχή της μύτης ή του φάρυγγα, επιλέγεται και η πιο κατάλληλη τεχνική θεραπείας του ροχαλητού. Η εξέταση καταγράφεται σε βίντεο και στη συνέχεια επεξηγείται στον ασθενή και έτσι μπορεί και βλέπει ο ίδιος στην κάμερα ποιο είναι το αίτιο του δικού του ροχαλητού.
Πώς είναι δυνατό να προληφθεί το ροχαλητό;
Ο έλεγχος σωματικού βάρους και ειδικά η μείωση της περιμέτρου της κοιλιάς και του λαιμού παίζει σημαντικό ρόλο στον περιορισμό του ροχαλητού. Επιπλέον, η ελάττωση ή διακοπή του καπνίσματος και η αποφυγή χρήσης αλκοόλ κυρίως κατά τις βραδινές ώρες είναι τα πιο σημαντικά μέτρα που πρέπει να πάρουμε για να περιορίσουμε το ροχαλητό. Επίσης, ένα ελαφρύ δείπνο, απαλλαγμένο από υδατάνθρακες , λιπαρά και γαλακτοκομικά, τουλάχιστον 3 ώρες πριν πέσουμε στο κρεβάτι βοηθάει σε αυτή την κατεύθυνση. Η καταπολέμηση της καθιστικής ζωής με καθημερινή αεροβική σωματική άσκηση βοηθάει σε αυτή την κατεύθυνση. Εξίσου, βοηθάει και η αποφυγή της ύπτιας στάσης του ύπνου.
Πώς γίνεται η θεραπεία του ροχαλητού με Υπερήχους;
Ανάλογα με το ποιο είναι ανατομικό εμπόδιο που προκαλεί στένωση του ανώτερου αεραγωγού και ροχαλητό ή άπνοια, γίνεται και η αντίστοιχη θεραπεία με χειρουργικούς υπερήχους. Η κάθε περίπτωση ασθενούς είναι εξατομικευμένη και η θεραπεία σχεδόν ποτέ δεν είναι αποσπασματική. Είναι σημαντικό να αντιληφθεί ο ασθενής ότι πρέπει εκτός των άλλων να αλλάξει συνήθειες και τρόπο ζωής.
Οι χειρουργικοί υπέρηχοι είναι μια σύγχρονη χειρουργική συσκευή, που αποτελείται από μια γεννήτρια που παράγει ταλαντώσεις πολύ υψηλών συχνοτήτων. Μέσω ενός ειδικού κυματοδηγού μεταφέρονται στο κοπτικό όργανο του υπερήχου, το οποίο και διορθώνει το υπεύθυνο ανατομικό εμπόδιο (διάφραγμα, κόγχη, αμυγδαλές, σταφυλή) που προκαλεί ροχαλητό ή και άπνοια. Συνήθως, γίνεται μια μείωση του μεγέθους της σταφυλής σε συνδυασμό με σκλήρυνση της μαλθακής υπερώας με υπερήχους για καλύτερο αποτέλεσμα στον περιορισμό του ροχαλητού. Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβει ο ασθενής ότι πρέπει να κάνει στροφή προς ένα πιο υγιεινό τρόπο ζωής, προκειμένου να πετύχει η οποιαδήποτε χειρουργική ή μη θεραπεία.
Ποια πλεονεκτήματα έχουν οι χειρουργικοί υπέρηχοι;
- Είναι αναίμακτοι , διότι καυτηριάζουν τα μικρά αγγεία διαμέτρου κάτω του 0,5 εκατοστού.
- Είναι πιο ανώδυνοι , αφού δε χρησιμοποιούν ράμματα και νυστέρια.
- Λειτουργούν σε χαμηλές θερμοκρασίες και δεν κάνουν εγκαύματα και μεγάλες κακώσεις στους ιστούς.
- Λόγω των πολύ υψηλών συχνοτήτων στις οποίες δουλεύουν, δημιουργούν συνθήκες τέλειας αποστείρωσης, περιορίζοντας έτσι τις μετεγχειρητικές λοιμώξεις.
- Δε χρειάζεται να χρησιμοποιηθεί καλέμι (στο διάφραγμα) ή νυστέρι και δε δημιουργείται μετεγχειρητικός πόνος, αιμορραγία, ούτε οιδήματα ή και μελανιές και σημάδια στη μύτη.
- Εφαρμόζονται ακόμα και χωρίς Γενική Αναισθησία
- Γενικά, χάρη στην τεχνολογία των υπερήχων, η όλη διαδικασία είναι πολύ πιο ήπια για τον ασθενή, δεν είναι απαραίτητο να παραμείνει το βράδυ σε κλινική και επιστρέφει από την επόμενη κιόλας ημέρα στις δραστηριότητές του.
Δρ Η.Φωτόπουλος
Χειρουργός ΩΡΛ- Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
site: www.drfotopoulos.gr
