Η ανακάλυψη νερού στον Εγκέλαδο, σε ένα από τα φεγγάρια του Κρόνου, ενθουσίασε τον επιστημονικό κόσμο. Και μέχρι το 2040, ένα ρομποτικό σκάφος θα τον επισκεφθεί για να διερευνήσει αν είμαστε μόνοι στο σύμπαν.
Είναι ένας μικροσκοπικός κόσμος, με διάμετρο μόλις 500 χλμ, και θεωρούνταν μέχρι πρόσφατα ένα από τα λιγότερο ενδιαφέροντα φεγγάρια του ηλιακού συστήματος. Όμως ο Εγκέλαδος, ένα από τα 146 φεγγάρια που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο, έχει γίνει μια «καυτή» αστρονομική ατραξιόν από τη στιγμή που οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι προσφέρει μια από τις καλύτερες προοπτικές για την ανεύρεση ζωής σε έναν άλλο κόσμο του ηλιακού μας συστήματος.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) ανακοίνωσε ότι έχει αρχίσει να σχεδιάζει μια αποστολή που θα ταξιδέψει έναν ρομποτικό ανιχνευτή 1,6 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα μέσα στο διάστημα για να τον ερευνήσει, σύμφωνα με τον Guardian.
Πρόκειται για μια εξαιρετικά απαιτητική αποστολή. Εκτός από την κολοσσιαία απόσταση που θα πρέπει να διανύσει το σκάφος, θα χρειαστεί τεράστια αποθέματα καυσίμων για να μπει σε τροχιά γύρω από τον Εγκέλαδο και στη συνέχεια να προσγειωθεί στην παγωμένη επιφάνειά του.
Παρ’ όλα αυτά, η προοπτική μελέτης του μικρού φεγγαριού είναι δελεαστική για τους αστρονόμους που ανακάλυψαν ότι ο Εγκέλαδος – που παρατηρήθηκε για πρώτη φορά από τον William Herschel το 1789 – διαθέτει θερμοπίδακες που εκρήγνυνται τακτικά από την επιφάνειά του και εκτοξεύουν νερό στο διάστημα. Ακόμα πιο εκπληκτικό είναι το γεγονός ότι οι πίδακες αυτοί περιέχουν πολύπλοκες οργανικές ενώσεις, όπως προπάνιο και αιθάνιο.
«Ο Εγκέλαδος διαθέτει τρία βασικά συστατικά που θεωρούνται απαραίτητα για την εμφάνιση της ζωής: υγρό νερό, οργανικό υλικό και μια πηγή θερμότητας. Αυτός ο συνδυασμός τον κάνει το αγαπημένο μου φεγγάρι σε ολόκληρο το ηλιακό σύστημα», δήλωση η αστρονόμος Μισέλ Ντόχερτι, καθηγήτρια στο Imperial College του Λονδίνου.
Την άποψη αυτή συμμερίζεται και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος, ο οποίος επέλεξε τον Εγκέλαδο έναντι της Ευρώπης – του παγωμένου φεγγαριού του Δία – και του Τιτάνα – του πλούσιου σε υδρογονάνθρακες φεγγαριού του Κρόνου. Και τα τρία φεγγάρια διαθέτουν υπόγειους ωκεανούς που θα μπορούσαν να διατηρήσουν εξωγήινες μορφές ζωής και αποτελούν πρώτης τάξεως στόχους για επιστημονική εξέταση.
Η δυσκολία της αποστολής
Η αποστολή θα εκτοξευθεί έως το 2040 με στόχο είτε να προσεδαφιστεί στον Εγκέλαδο είτε να πετάξει μέσα από τους θερμοπίδακες που εκτοξεύουν νερό και ανθρακούχες χημικές ουσίες. Ιδανικά, θα πρέπει να επιχειρηθούν και οι δύο στόχοι, σύμφωνα με τον ESA.
Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν θα είναι εύκολο, σύμφωνα με την Ντόχερτι. «Είναι άλλο πράγμα να θέσουμε έναν ανιχνευτή σε τροχιά γύρω από ένα μεγάλο φεγγάρι ή πλανήτη που έχει ισχυρό βαρυτικό πεδίο, το οποίο μπορεί να επιβραδύνει ένα εισερχόμενο διαστημόπλοιο. Αλλά ο Εγκέλαδος είναι μικρός με ασθενή βαρύτητα, πράγμα που σημαίνει ότι θα χρειαστούν πολλά καύσιμα για να το επιβραδύνουν, ώστε να μην ξεφύγει από τον στόχο του, προς το βαθύ διάστημα».
Γιατί ξεχώρισε ο Εγκέλαδος
Η Ντόχερτι συμμετείχε στην επιστημονική ομάδα της αποστολής Cassini, η οποία μελέτησε τον Κρόνο και τα φεγγάρια του από το 2004 έως το 2017.
Τον Ιούλιο του 2005, το διαστημόπλοιο πέρασε πάνω από την επιφάνεια του Εγκέλαδου σε ύψος 173 χιλιομέτρων, και εντόπισε σημαντικές ποσότητες υδρατμών. Τα επόμενα περάσματα ήταν ακόμη πιο αποκαλυπτικά, καταγράφοντας τεράστιους θερμοπίδακες νερού να εκρήγνυνται από γεωλογικά ρήγματα στο νότιο πόλο – αυτό έκανε τον Εγκέλαδο το μοναδικό άλλο σώμα στο ηλιακό σύστημα, εκτός από τη Γη, που διαθέτει υγρό νερό στην επιφάνειά του. Όταν μάλιστα ανακαλύφθηκαν οργανικές ουσίες σε αυτούς τους πίδακες, ο Εγκέλαδος, από ένα μικρό, ασήμαντο φεγγάρι, έγινε ένας κόσμος για τον οποίο θα δαπανηθούν δισεκατομμύρια ευρώ και θα καταβληθούν προσπάθειες δεκαετιών από Ευρωπαίους αστρονόμους και διαστημικούς μηχανικούς.
