Παράλληλα, αναμένεται και η αντίδραση του Κρεμλίνου με τον Βλαντίμιρ Πούτιν να έχει στείλει από καιρό το δικό του μήνυμα ότι σε περίπτωση που το Κίεβο χτυπήσει με αμερικανικούς Tomahawk, η απάντηση θα είναι «συντριπτική».
Ο Ρώσος πρόεδρος είχε κάνει λόγο για καταστροφή των σχέσεων μεταξύ Μόσχας και Ουάσινγκτον, καθώς θα πρόκειται για «δραματική» κλιμάκωση του ρωσο-ουκρανικού πολέμου.
Ενδεικτικό είναι ότι μόλις πριν από λίγες ημέρες, ο ρωσικός στρατός έκανε επίσημες δοκιμές του νέου πυρηνοκίνητου πύραυλου κρουζ ονόματι «Burevestnik» με τον Πούτιν να τον αποκαλεί «ανίκητο και μοναδικό».
Ακολούθησε η ματαίωση από τον Λευκό Οίκο, της συνάντησης μεταξύ Τραμπ και Πούτιν που ήταν προγραμματισμένο να γίνει στην Ουγγαρία. Η Μοσχα απάντησε με την οριστική απόσυρση από την «παγωμένη» συμφωνία με τις ΗΠΑ για το πλουτώνιο και ακολούθησαν οι εκατέρωθεν απειλές για πυρηνικές δοκιμές.
Μόλις την Παρασκευή, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Πιτ Χέγκσεθ, σημείωσε πως «είναι υπεύθυνο, εκ μέρους των Ηνωμένων Πολιτειών, να επαναλάβουν τις δοκιμές πυρηνικών όπλων», υπεραμυνόμενος των δηλώσεων του Αμερικανού προέδρου.
Πλέον μένει να φανεί εάν οι ΗΠΑ θα τραβήξουν το σχοινί στα άκρα… κόβοντας τις όποιες πιθανότητες διπλωματικής λύσης με τον Τραμπ να εμπλέκεται ενεργά σε ένα πόλεμο που όπως έχει πει… δεν θα είχε καν ξεκινήσει εάν ήταν εκείνος πρόεδρος το 2018.
Το όπλο που αλλάζει την εξίσωση
Τι σημαίνουν όμως οι πύραυλοι Tomahawk για την Ουκρανία; Δεν είναι απλώς ένα ακόμα όπλο στη φαρέτρα της· είναι το σύμβολο μιας μετατόπισης στρατηγικής – από την άμυνα στην επιλεκτική, μακράς εμβέλειας αποτροπή.
«Η ισορροπία στο πεδίο δεν αλλάζει μόνο με στρατούς· αλλάζει όταν αλλάζουν οι αποστάσεις», σημειώνουν πολεμικοί αναλυτές.
Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφασίσουν να προχωρήσουν, το Κίεβο θα αποκτήσει ένα μέσο που μπορεί να αλλάξει τους υπολογισμούς του Κρεμλίνου. Αλλά, όπως συμβαίνει συχνά με την τεχνολογία πολέμου, η πραγματική δύναμη των Tomahawk δεν θα μετρηθεί μόνο σε χιλιόμετρα ή κιλά εκρηκτικών, αλλά στην πολιτική βούληση να χρησιμοποιηθούν και στις ισορροπίες που θα διαμορφωθούν γύρω από αυτή τη χρήση.
Οι τεχνικές δυνατότητες των Tomahawk
Οι Tomahawk (BGM-109) είναι μακρού βεληνεκούς, υποηχητικοί πύραυλοι cruise που μπορούν να εκτοξευθούν από πλοία, υποβρύχια ή επίγειες πλατφόρμες. Οι σύγχρονες εκδόσεις Block IV και Block V διαθέτουν βεληνεκές από 1.200 έως 2.500 χιλιόμετρα, με δυνατότητα επαναπρογραμματισμού εν πτήσει, επιλογής νέου στόχου και «loiter» μέχρι να δοθεί εντολή πλήγματος. Οι Tomahawk παραμένουν από τα πιο ακριβή και προσαρμόσιμα όπλα μακράς εμβέλειας που έχουν σχεδιαστεί ποτέ.
Η πλοήγηση βασίζεται σε συνδυασμό συστημάτων GPS, INS, TERCOM και οπτικής καθοδήγησης DSMAC, προσφέροντας ακρίβεια μέτρων. Με πολεμική κεφαλή βάρους περίπου 204 – 453 κιλών (450–1.000 λιβρών), οι Tomahawk μπορούν να πλήξουν υποδομές μεγάλης σημασίας χωρίς τη χρήση επανδρωμένων αεροσκαφών, μειώνοντας τον επιχειρησιακό κίνδυνο.
Το αίτημα του Ζελένσκι
Από το 2023 και έπειτα, η ουκρανική ηγεσία έχει επανειλημμένα ζητήσει την πρόσβαση σε όπλα μεγάλης εμβέλειας. Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει δηλώσει ότι: «Η Ουκρανία θα χρησιμοποιήσει μακρού βεληνεκούς όπλα αποκλειστικά για στρατιωτικούς στόχους, με στόχο να σταματήσει τη ρωσική επιθετικότητα» (δήλωση κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Ουάσινγκτον, Σεπτέμβριος 2024).
Η ουσία του αιτήματος είναι σαφής: Η Ουκρανία χρειάζεται μέσα για να χτυπά βαθιά στο ρωσικό έδαφος — αποθήκες καυσίμων, κόμβους μεταφορών, κέντρα διοίκησης — τα οποία βρίσκονται εκτός του βεληνεκούς των όπλων που ήδη διαθέτει, όπως τα Storm Shadow ή τα ATACMS.
Πώς οι Tomahawk θα άλλαζαν τα δεδομένα
Οι πύραυλοι Τόμαχοκ, ένα από τα σύμβολα της αμερικανικής ισχύος εδώ και δεκαετίες, έχουν επανέλθει και πάλι στο προσκήνιο και ο Ζελένσκι επιθυμεί να ενισχύσει το οπλοστάσιο του προκειμένου να μπορεί να επιχειρεί μακράς εμβέλειας αποτροπή, επιδιώκοντας να τους χρησιμοποιήσει ως «game changers».
Από την άλλη, ο Τραμπ φαίνεται να θέλει να χρησιμοποιήσει τους πυραύλους ως μοχλό πίεσης για τον τερματισμό του ουκρανικού πολέμου. Παρόμοια στρατηγική είχε χρησιμοποιήσει και στην Μέση Ανατολή με την συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, όπου είχε πιέσει τον Ισραηλινό πρωθυπουργό να δεχτεί την πρώτη φάση της εκεχειρίας.
Τι μπορούν να πετύχουν οι Tomahawk
1. Στρατηγικά πλήγματα σε βάθος: Οι Tomahawk θα έδιναν στην Ουκρανία τη δυνατότητα να πλήττει στρατηγικούς στόχους εκατοντάδες ή και χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από το μέτωπο — υποδομές ανεφοδιασμού, αποθήκες πυρομαχικών και κέντρα διοίκησης στο ρωσικό εσωτερικό.
2. Αποτροπή και ψυχολογική πίεση: Η ύπαρξη τέτοιων πυραύλων θα ανάγκαζε τη Ρωσία να διασκορπίσει αποθέματα και να ενισχύσει την αεράμυνα σε βάθος, μειώνοντας την ευελιξία των επιχειρήσεών της.
3. Εξάρτηση από πληροφοριακά δίκτυα: Όπως επισημαίνουν αναλυτές του Royal United Services Institute (RUSI), η αποτελεσματικότητα των Tomahawk εξαρτάται από τη συνεχή ροή πληροφοριών (ISR), δορυφορικής στοχοποίησης και συντονισμού με νατοϊκά συστήματα.
Πόσους Τόμαχοκ μπορεί να πάρει η Ουκρανία;
Πρόσφατο δημοσίευμα της DW ανέφερε ότι καταρχήν δεν είναι σαφές ούτε πόσους πυραύλους Tomahawk διαθέτουν οι ΗΠΑ στο απόθεμα της, ούτε πόσο θα κοστίσει ο καθένας. Ο Ζελένσκι ανέφερε ότι εάν η χώρα αποκτήσει αυτούς τους πυραύλους, τότε οι ένοπλες δυνάμεις θα χτυπήσουν συγκεκριμένες ρωσικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις.
Ο λόγος είναι ότι οι Tomahawks είναι ακριβοί, αν και οι τιμές ποικίλλουν ανάλογα με τη χώρα που τα αγοράζει. Η Ολλανδία, για παράδειγμα, πληρώνει 12,5 εκατομμύρια δολάρια (10,6 εκατομμύρια ευρώ) ανά πύραυλο, ενώ η Ιαπωνία πληρώνει μόλις 4,25 εκατομμύρια δολάρια, πιθανώς επειδή οι ΗΠΑ θεωρούν τη γειτονική της Ιαπωνίας Κίνα ως σημαντική απειλή για την ασφάλεια.
Ο ρυθμός παραγωγής για όλες τις παραλλαγές του Tomahawk είναι περίπου 50 ανά έτος. Αυτό δεν είναι πολύ, πράγμα που σημαίνει ότι η Ουκρανία σίγουρα δεν θα πάρει χιλιάδες, ίσως ούτε καν εκατοντάδες πυραύλους.
Μπορούν να απειλήσουν τη Ρωσία
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ρωσία έρχεται αντιμέτωπη με τους πυραύλους Τόμαχοκ. Οι πύραυλοι είχαν χρησιμοποιηθεί για να καταστρέψουν ρωσικούς στόχους αεροπορικής άμυνας στη Συρία το 2017 και το 2018. Χρησιμοποιούν πολύπλοκα συστήματα πλοήγησης, δίνοντας στους αντιπάλους μόλις λίγα δευτερόλεπτα για να αντιδράσουν μόλις οι πύραυλοι ανιχνευθούν από το ραντάρ, είπε. Για την αναχαίτισή τους απαιτείται ένα πυκνό δίκτυο ραντάρ χαμηλού επιπέδου, γρήγορος προσδιορισμός στόχων και συγχρονισμένη αεροπορική άμυνα.
Τα ρωσικά [αμυντικά] συστήματα κάλυπταν τους συριακούς στόχους εκείνη την εποχή, αλλά απέτυχαν [να καταρρίψουν τα Tomahawk]. Οι πύραυλοι αυτοί είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικοί όταν εκτοξεύονται σε ομοβροντίες, καθώς η υπερφόρτωση των αεροπορικών αμυντικών συστημάτων αυξάνει το ποσοστό επιτυχίας τους. Τα ρωσικά συστήματα S-400 ή Pantsir θεωρούνται σχετικά αδύναμα έναντι των Tomahawk.
Οι δυνατότητες μεγάλου βεληνεκούς του πυραύλου θα επέτρεπαν στις ουκρανικές δυνάμεις να χτυπήσουν βασικούς στρατιωτικούς στόχους βαθιά μέσα στη Ρωσία, σε απόσταση έως 1.600 χιλιομέτρων (περίπου 1.000 μίλια) και αρκετά ρωσικά εργοστάσια όπλων θα μπορούσαν να καταστραφούν.
Το αμερικανικό Ινστιτούτο Μελέτης του Πολέμου (ISW) πιστεύει επίσης ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει Tomahawks για να προκαλέσει σημαντικές ζημιές ή να καταστρέψει βασικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις στο εσωτερικό της Ρωσίας, όπως το εργοστάσιο drone στο Yelabuga του Ταταρστάν ή την αεροπορική βάση Engels-2 στο Saratov, την οποία η Ρωσία χρησιμοποιεί για να εκτοξεύει βομβαρδιστικά αεροσκάφη για μεγάλης κλίμακας επιθέσεις κατά της Ουκρανίας. Το ISW εκτιμά ότι 1.600 έως 2.000 ρωσικοί στρατιωτικοί στόχοι θα μπορούσαν να βρίσκονται εντός της εμβέλειας των Tomahawk.
