Εκπαίδευση: Άτομα με αυτισμό και ψυχικές νόσους μυούνται στα μυστικά της Tεχνητής Nοημοσύνης

Σε ένα από τα κτίρια του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», φροντιστές ατόμων με αυτισμό και ψυχικές νόσους μυούνται στα μυστικά της εκπαίδευσης των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης για να τα μεταδώσουν και εκείνοι με τη σειρά τους, στους ανθρώπους που υποστηρίζουν. Ολοι συμμετέχουν σε ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα, που έχει ως στόχο να δώσει επαγγελματική διέξοδο στους ανθρώπους με αναπηρία σε έναν τομέα ραγδαία αναπτυσσόμενο.

Το καινοτόμο πρότζεκτ «ΑμεΑ Πρωτοπόροι στην Τεχνητή Νοημοσύνη» υλοποιεί ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός «Science for You» (SciFY) σε συνεργασία με φορείς υποστήριξης ανθρώπων με αναπηρία.

Το έργο αφορά στην εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία, ώστε να μπορούν να εργαστούν στον τομέα εκπαίδευσης συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης.

Βασικό βήμα στην ανάπτυξη των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης αποτελεί η εκπαίδευσή τους και ένας από τους πιο συχνούς τρόπους είναι το supervised learning, όπου ένας άνθρωπος βοηθάει ένα σύστημα να μάθει να χειρίζεται και να κατηγοριοποιεί δεδομένα.

Η εργασία αυτή λέγεται επισημείωση (annotation) και απαιτεί να χαρακτηρίζουμε τα δεδομένα βάζοντάς τους μια ετικέτα. Με την «έκρηξη» της τεχνητής νοημοσύνης υπάρχει ολοένα αυξανόμενη ανάγκη για ανθρώπους που θα κάνουν επισημειώσεις. Σε κάποιες περιπτώσεις πρόκειται για μια δουλειά που γίνεται εξ αποστάσεως και είναι μοναχική, επαναλαμβανόμενη και αρκετά προσεκτική, και η ομάδα του SciFY σκέφτηκε ότι θα μπορούσε να είναι ελκυστική για άτομα με κάποιες μορφές αναπηρίας.

«Επί της ουσίας η προσπάθειά μας είναι να δούμε εάν είναι εφικτό να αξιοποιηθούν άτομα με αναπηρία στην επισημείωση και σε ποια είδη επισημείωσης, έναντι των νευροτυπικών ανθρώπων. Αυτό που εξετάζουμε έχει και μια ρηξικέλευθη πιλοτική διάσταση. Αν όντως αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να αποδώσουν σε τέτοιες εργασίες, ανοίγει μια εργασιακή διέξοδος, η οποία από ό,τι φαίνεται θα βαίνει αυξανόμενη», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γιώργος Γιαννακόπουλος, ερευνητής του Δημόκριτου και συνιδρυτής της SciFY.

Όπως διευκρινίζει, «το εύρος των ατόμων με αναπηρία είναι τεράστιο και εδώ έχουμε συγκεκριμένα υποσύνολα. Ξεκινήσαμε με κάποιες συνεργασίες διερευνητικά και ακόμα και αν δούμε ότι είναι δύσκολη η απασχόλησή τους στο αντικείμενο αυτό, επ’ ουδενί δεν μας κλείνει το δρόμο, αντιθέτως χτίζει μια υποδομή για να πάμε σε επόμενο βήμα μελλοντικά».

Άλλη μια σημαντική πτυχή του συγκεκριμένου προγράμματος, είναι η εκπροσώπηση ατόμων με αναπηρία στην τεχνητή νοημοσύνη με σκοπό την άρση της μεροληψίας των συστημάτων.

«Αυτή η εργασία συμπερίληψης στους επισημειωτές συγκεκριμένων ομάδων που δεν εκπροσωπούνται, βοηθάει στην καταπολέμηση της μεροληψίας της τεχνητής νοημοσύνης. Αν οι επισημειωτές μας είναι οι νευροτυπικοί άνθρωποι, τότε τα άτομα με αναπηρία δεν έχουν φωνή στα συστήματα που θα τους εξυπηρετήσουν. Άρα για εμάς είναι πάρα πολύ σημαντικό να αλλάξει και αυτό και να έχουν τα άτομα με αναπηρία φωνή στα συστήματα, στην έρευνα και στην κοινωνία ευρύτερα», επισημαίνει ο Γιώργος Γιαννακόπουλος.

Οι τρεις φάσεις του προγράμματος

Το πρότζεκτ «ΑμεΑ Πρωτοπόροι στην Τεχνητή Νοημοσύνη» περιλαμβάνει τρεις φάσεις:

• Εκπαίδευση των φροντιστών των ΑΜΕΑ επάνω στο αντικείμενο της επισημείωσης
• Εκπαίδευση των ίδιων των ΑΜΕΑ από τους φροντιστές τους και πάλι στο αντικείμενο αυτό
• Υλοποίηση ενός έργου επισημείωσης σε πραγματικές συνθήκες σε συνεργασία με το ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος.

Στην πρώτη φάση που ήδη ολοκληρώθηκε, επαγγελματίες από το «Κέντρο Παιδιού και Εφήβου», την «Έγκαιρη Παρέμβαση» και την «Πανελλαδική Ένωση για την Ψυχοκοινωνική Αποκατάσταση και την Επαγγελματική Επανένταξη» (ΠΕΨΑΕΕ) ενημερώθηκαν κατά τη διάρκεια συναντήσεων για τη διαδικασία της επισημείωσης.