ΑΟΖ Κύπρου – Λιβάνου: Νέα σελίδα στην Ανατολική Μεσόγειο – Πλήγμα στις τουρκικές φιλοδοξίες
Η υπογραφή της συμφωνίας οριοθέτησης της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) μεταξύ Κύπρου και Λιβάνου αποτελεί ένα γεωπολιτικό ορόσημο με ευρύτερο αντίκτυπο σε ολόκληρη την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Μετά από σχεδόν δύο δεκαετίες παλινδρομήσεων, παρεμβάσεων και τουρκικών προσπαθειών παρεμπόδισης, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, και ο νέος Πρόεδρος του Λιβάνου, Zοζεφ Αούν, επισφράγισαν στη Βηρυτό μια συμφωνία που αλλάζει τις ισορροπίες στην περιοχή.
Η συμφωνία Κύπρου–Λιβάνου, που ήταν σε εκκρεμότητα από το 2007 λόγω εσωτερικών ζητημάτων στη Βηρυτό και έντονων τουρκικών πιέσεων, πλέον αποκτά επίσημη ισχύ. Η οριοθέτηση στηρίζεται στη Μέση Γραμμή, αρχή που η Κυπριακή Δημοκρατία εφαρμόζει διαχρονικά.
Λευκωσία και Βηρυτός στέλνουν ένα ισχυρό πολιτικό μήνυμα νομιμότητας, καλής γειτονίας στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και σεβασμού στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.
Πρόκειται για μία συμφωνία που αναβαθμίζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας επί της ΑΟΖ της, βάζει «φρένο» στην τουρκική αναθεωρητική ατζέντα και το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», ενώ ενισχύει το πλαίσιο ενεργειακής ασφάλειας στην περιοχή.
Για την Ελλάδα, η συμφωνία Κύπρου – Λιβάνου είναι ιδιαίτερα θετική. Η εμπέδωση κουλτούρας οριοθέτησης με βάση τη Μέση Γραμμή δικαιώνει την πάγια ελληνική και κυπριακή θέση. Ταυτόχρονα, η Αθήνα επιδιώκει ένα περιβάλλον συνεργασίας και ενεργειακής σταθερότητας χωρίς αναθεωρητικές πολιτικές.
Χαλάει τα σχέδια για τη «Γαλάζια Πατρίδα»
Η συμφωνία Κύπρου – Λιβάνου αλλά και μια πιθανή συμφωνία των δύο χωρών με τη Συρία, αποτελεί έναν σοβαρό γεωπολιτικό κλονισμό για την Τουρκία. Από το 2007 η Άγκυρα ασκούσε συστηματικές πιέσεις στο λιβανικό πολιτικό σύστημα, ώστε να μην επικυρωθεί η αρχική συμφωνία. Η υπογραφή του 2025 αποδεικνύει ότι η Άγκυρα δεν κατάφερε να σταματήσει τη διαμόρφωση ενός δικτύου συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οι νέες συνθήκες λειτουργούν ανασχετικά απέναντι στο τουρκικό δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», που επιδιώκει τη μονομερή αναδιάταξη επιρροών. Με τη δημιουργία ενός πλέγματος συμφερόντων και συνεργασιών Αίγυπτος, Ισραήλ, Κύπρος και τώρα Λίβανος ενισχύονται περιορίζοντας τις διεκδικήσεις της Άγκυρας.
Όπως επισημαίνουν αναλυτές, όσο περισσότερες θαλάσσιες οριοθετήσεις καθίστανται σταθερές και αποδεκτές, τόσο αποδυναμώνεται το αφήγημα της Τουρκίας περί «γκρίζων ζωνών».
Στο τραπέζι η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου – Λιβάνου
Παράλληλα ξεκίνησε ο διάλογος για την προώθηση ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου –Λιβάνου. Οι δύο χώρες απευθύνθηκαν ήδη από κοινού στην Παγκόσμια Τράπεζα για την εκπόνηση μελέτης βιωσιμότητας.
Με το που έπεσαν οι υπογραφές άνοιξε επίσης ο δρόμος για συζητήσεις οριοθέτησης με τη Συρία, αλλά και για έρευνες και ενδεχόμενη συνεκμετάλλευση κοιτασμάτων που εκτείνονται στις δύο ΑΟΖ. Η Ανατολική Μεσόγειος, όπως σημειώνουν ειδικοί, βρίσκεται στο επίκεντρο του διεθνούς ενεργειακού ενδιαφέροντος.
Η Λευκωσία αναλαμβάνει επίσης πρωτοβουλία για την προώθηση και την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ Λιβάνου και Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μάλιστα, ο Νίκος Χριστοδουλίδης κάλεσε τον ομόλογό του στην Κύπρο και την τελετή ανάληψης της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 7 Ιανουαρίου.
«Θα συνεχίσουμε να είμαστε πρωτεργάτες στην περιοχή, συμβάλλοντας ενεργά στην εμβάθυνση του στρατηγικού διαλόγου και των κοινών δράσεων», υπογράμμισε.
