Ραντεβού στη Βουδαπέστη: Τι επιδιώκει ο Πούτιν, ποια η στρατηγική Τραμπ – Αβεβαιότητα στην Ουκρανία

Στον απόηχο του πολέμου στην Ουκρανία που διαρκεί πλέον σχεδόν τρία χρόνια, η συνάντηση του Βολοντίμιρ Ζελένσκι και του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο σηματοδότησε πολλά περισσότερα από μια εθιμοτυπική επίσκεψη, χωρίς ωστόσο να βγάλει «λευκό καπνό».

Με φόντο τις επικείμενες συνομιλίες Τραμπ – Πούτιν στη Βουδαπέστη, η ατμόσφαιρα στην Ουάσιγκτον συνδύαζε φιλοφρονήσεις μπροστά στις κάμερες, πιέσεις πίσω από τις κλειστές πόρτες για «ειρήνη» στην Ουκρανία — μια ειρήνη που ίσως προϋποθέτει περισσότερα από απλή διπλωματία.

Μπροστά στις υποσχέσεις για στήριξη μίας νέας “Μεγάλης Συμφωνίας”, ο Ζελένσκι καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα σε έναν Τραμπ που βλέπει τον τερματισμό του πολέμου ως προσωπικό στοίχημα και έναν Πούτιν που περιμένει στη γωνία να «παίξει» με τους δικούς του όρους.

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας έφυγε με άδεια χέρια από τον Λευκό Οίκο, με τον Αμερικανό ομόλογό του να μη δίνει την πολυπόθητη υπόσχεση για την προμήθεια των περιζήτητων πυραύλων κρουζ Tomahawk, επικαλούμενος τον κίνδυνο κλιμάκωσης και την ανάγκη να διαφυλαχθεί το αμερικανικό οπλοστάσιο.

Ο πολιτικός επιστήμονας και διεθνολόγος Θόδωρος Τσίκας εκτιμά ότι ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν «πρόλαβε» να ακυρώσει το βασικό ουκρανικό αίτημα με την πρωτοβουλία του να τηλεφωνήσει στον Ντόναλντ Τραμπ πριν τη συνάντησή του με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

«Και πράγματι φαίνεται ότι σε ένα βαθμό τα κατάφερε», προσθέτει, υποστηρίζοντας ότι ο είκοσι πέντε χρόνια «τσάρος» της Ρωσίας, «γνωρίζει καλά τα κουμπιά του Τραμπ και έχει τον τρόπο να τα πατάει».

Επί της ουσίας, διευκρινίζει ότι έχουμε βρεθεί πάλι στο ίδιο σημείο, που ήμασταν πριν ο πρόεδρος των ΗΠΑ υποδεχθεί τον Ρώσο ομόλογό του στην Αλάσκα στις 15 Αυγούστου.

Παρά τις θερμές χειραψίες, η πολυαναμενόμενη συνάντηση του Βολοντίμιρ Ζελένσκι με τον Ντόναλντ Τραμπ δεν έκλεισε καμία από τις μεγάλες εκκρεμότητες γύρω από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Αντίθετα, επιβεβαίωσε την αβεβαιότητα που κυριαρχεί τόσο στο πεδίο της μάχης όσο και στα διπλωματικά παρασκήνια.

Από τη στρατιωτική βοήθεια μέχρι τις πιέσεις για διαπραγμάτευση και τον καθοριστικό ρόλο που ίσως διαδραματίσει η επικείμενη συνάντηση Τραμπ – Πούτιν στη Βουδαπέστη, όλα παραμένουν στον αέρα και το πολιτικό τοπίο γίνεται ολοένα πιο σύνθετο.

Ραντεβού στη Βουδαπέστη

Τα φώτα της διεθνούς σκηνής στρέφονται τώρα στη Βουδαπέστη, εφόσον τελικά πραγματοποιηθεί εκεί η συνάντηση Τραμπ -Πούτιν, καθώς πρόκειται για ένα ραντεβού με πολλά «αγκάθια».

Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τις κυρώσεις που αυτή επέφερε σε βάρος της Μόσχας, τα ρωσικά αεροσκάφη απαγορεύεται να πετούν πάνω από τον εναέριο χώρο της Ε.Ε.

Μια πτήση του Πούτιν προς την Βουδαπέστη θα απαιτούσε ειδική εξαίρεση, εφόσον θα έπρεπε να περάσει πάνω κράτος-μέλος της Ένωσης.

Ωστόσο, οι Βρυξέλλες έχουν δηλώσει πως στηρίζουν οποιαδήποτε συνάντηση συμβάλει στη διαρκή ειρήνη στην Ουκρανία, τονίζοντας πως οι μεμονωμένες χώρες της ΕΕ θα μπορούσαν να δώσουν αντίστοιχη άδεια εξαίρεσης από το ευρωπαϊκό εμπάργκο για το αεροσκάφος του Πούτιν.

Σε αυτό το κάδρο, ωστόσο, οφείλουμε να προσθέσουμε και το γεγονός ότι ο Ρώσος πρόεδρος αντιμετωπίζει ένταλμα σύλληψης από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Η Ουγγαρία έχει ήδη πάρει θέση ότι δεν προτίθεται να συλλάβει τον Πούτιν.

Σύμφωνα με τον κ. Τσίκα, ο Ρώσος πρόεδρος φαίνεται να επιδιώκει όχι απλώς μια επίδειξη ανοιχτής διαπραγμάτευσης, αλλά και την εξασφάλιση ενός πολύτιμου αγαθού, του χρόνου για να εδραιώσει τα τετελεσμένα στο έδαφος, να δοκιμάσει τη συνοχή της Δύσης και να δει αν ο Τραμπ μπορεί ή θέλει να προσφέρει μια “συμφωνία” που θα αλλάξει τους όρους του παιχνιδιού.

«Αυτό είναι το μεγάλο θέμα γιατί κανείς δεν ξέρει ακριβώς τι θέλει, τι επιδιώκει και πως θα κινηθεί ο Πούτιν σε αυτή τη συνάντηση», τονίζει ο πολιτικός επιστήμονας και διεθνολόγος.

Όσο ο Τραμπ δεν χρησιμοποιεί τους μοχλούς και τα μέσα που έχει για να πιέσει τον Πούτιν, ο Ρώσος πρόεδρος, σύμφωνα με τον κ. Τσίκα, «δεν θα σταματήσει ή θα ζητάει ανταλλάγματα τα οποία δεν θα μπορούν να γίνουν δεκτά ούτε από τον Αμερικανό ομόλογό του και πολύ περισσότερο ούτε από τον Ουκρανία».

Ο ίδιος διευκρινίζει πως δεν αναφέρεται μόνο στο θέμα της στρατιωτικής και οικονομικής ενίσχυσης της Ουκρανίας από τους Αμερικανούς αλλά φέρνει ως παράδειγμα «το νομοσχέδιο που έχει κατατεθεί στο αμερικανικό Κογκρέσο και υπογράφεται από πολλούς βουλευτές και γερουσιαστές και των δύο ομάδων, το οποίο προβλέπει την επιβολή δασμών 500% σε εισαγωγές από χώρες που αγοράζουν ρωσικά προϊόντα πετρελαίου ή φυσικού αερίου».

Αυτό αφορά κυρίως την Κίνα και την Ινδία διότι με αυτό τον τρόπο ενισχύουν την ρωσική πολεμική μηχανή, υπογραμμίζει, συμπληρώνοντας ότι «ο Τραμπ ακόμη το κρατάει στο συρτάρι και δεν έχει δώσει σήμα να προωθηθεί στο κογκρέσο αυτό».

«Ο Τραμπ δίνει χρόνο στον Πούτιν»

Σε μία κίνηση που πολλοί ερμηνεύουν ως στρατηγική αναμονής, ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται να επιτρέπει στον Βλαντίμιρ Πούτιν να κερδίζει πολύτιμο χρόνο στο γεωπολιτικό παιχνίδι γύρω από την Ουκρανία.

Σύμφωνα με τον κ. Τσίκα, ο Ρώσος πρόεδρος έχει συγκεκριμένη τακτική «για να ακολουθήσουν μεγάλα χτυπήματα από μακριά, καθώς έρχεται βαρύς χειμώνας και σε λίγο δεν θα μπορούν να γίνονται οι μάχες σώμα με σώμα εύκολα».

Παράλληλα, αναφέρει ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν «θέλει να ξεκινήσει και ήδη το έχει αρχίσει σε ένα βαθμό να χτυπάει ενεργειακές εγκαταστάσεις στην Ουκρανία για να αφήσει τη χώρα στο κρύο και στο σκοτάδι μέσα στο βαρύ χειμώνα, θεωρώντας ότι έτσι θα την αναγκάσει να υποχωρήσει».